ثبت نام
ورود به پنل کاربری
صفحه اصلی
اپلیکیشن
نظرسنجی
تماس با ما
درباره ما
فهرست
صفحه اصلی
اپلیکیشن
نظرسنجی
تماس با ما
درباره ما
ثبت نام
ورود به پنل کاربری
صفحه اصلی
اپلیکیشن
نظرسنجی
تماس با ما
درباره ما
فهرست
صفحه اصلی
اپلیکیشن
نظرسنجی
تماس با ما
درباره ما
دگرآزمایی مغنی
موضوع سوالات
همزه، باء، تاء، ثاء، جیم، حاء، خاء، راء، سین، عین، غین، فاء، قافء، کاف، لام، میم، نون، هاء، واو، الف، یاء
مرحله
1
از
4
25%
تستی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
همزه:آ، أجل، إذ، إذا، إذما، ال، ألا، إلّا، إلی، أن، أنّ، إنّ، أو، أی، إی، أیمن، أیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● گزینه صحیح در مورد همزه را انتخاب کنید.
الف) اختصاص بالتصديق
ب) وجوب حذفها
ج) وجوب دخولها على الجملة الموجبة
د) تمام التصدير
● همزه در آیه ی شریفه «ألم تر الی ربک کیف مد الظل» در چه معنایی استعمال شده است؟
الف) تقریر
ب) امر
ج) تعجب
د) تهکم
● همزه در قول حضرت فاطمه (سلام الله عليها) «أ في كتاب الله أن ترث اباک و لا أرث أبی» در چه معنایی استعمال شده است؟
الف) انکار توبیخي
ب) تقریر
ج) انکار ابطالی
د) تعجب
● کدام وجه از اوجه «الف» در مثال «رايت الرجلا» صحیح می باشد؟
الف) للانکار
ب) للتذكر
ج) لمد الصوت بالمنادی
د) أن تكون بدلا من نون الساكنة
● در آیه شریفه «أ ليس الله بكاف عبده» معنای صحیح همزه را مشخص کنید.
الف) تقرير
ب) انکار توبیخی
ج) انکار ابطالی
د) زائده
● «أ» در آیه شریفه « أصلوتک تأمرك أن نترك ما يعبد آباؤنا» در چه معنایی به کار رفته است؟
الف) استفهام حقیقی
ب) تهکّم
ج) تقرير
د) تعجّب
● همزه .............. چون نفي ما بعدش را می رساند، لذا لازم می آید ثبوت ما بعد، اگر منفی باشد.
الف) انکار توبیخی
ب) انکار ابطالی
ج) تقرير
د) تسویه
● معنای همزه در آیه شریفه "أفأصفاکم ربکم بالبنین" در کدام گزینه آمده است
الف) استفهام حقیقی
ب) تقرير
ج) انکار ايطالي
د) استفهام حقیقی و تقریر
● کدام مثال از موارد زیر برای انکار ابطالی نیست؟
الف) أليس الله بكاف عبده
ب) أ لهم أرجل يمشون بها
ج) أفأصفاكم ربكم بالبنين
د) أإفكا آلهة دون الله تريدون
● در کدام یک از گزینه ها «اذ» عمل میکند؟
الف) انا اذا اکرمک
ب) اذا اظنک صادقا
ج) اذا یا عبدالله اکرمک
د) اذا و الله أكرمک
● قش کلمه (إذ) در آیه شریفه «و اذ فرقنا بكم البحر» کدام است؟
الف) ظرف برای محذوف
ب) ظرف مقدم برای فرقنا
ج) مفعول به برای اذکر محذوف
د) مضاف اليه برای مضاف محذوف
● کدام گزینه در مورد «اذ» در آیه «و اذکروا إذ كنتم قليلا فكثّرکم» صحیح است؟
الف) اسم زمان ماضی
ب) مفعول فيه
ج) مفعول به
د) اسم زمان ماضی و مفعول به
● نقش كلمة «إذ » در آیه « و اذكر في الكتاب مريم إذ انتبذت من أهلها مكانا شرقا چیست ؟
الف) مضاف
ب) بدل اشتمال
ج) مفعول به أذكر
د) ظرف
● کدامیک از ویژگی های اذا غیر فجائیه نمی باشد.
الف) ظرفیت
ب) متضمن معنای شرط است
ج) اختصاص به دخول بر جمله ی اسمیه دارد
د) مستقبل است
● کدام یک از گزینه های ذیل از ویژگی های «اذا فجائیه» نمی باشند
الف) تختص بالجمل الفعليه
ب) لا تحتاج الى جواب
ج) لا تقع في الابتداء
د) معناها الحال باعتبار ما قبلها سر
● در آیه شریفه «و الليل اذا يغشی» "اذا" از کدام معنا خارج شده است؟
الف) معنای ظرفیت
ب) معنای شرطیت
ج) استقبال
د) معنای شرطیت و استقبال
● اذما ادات شرط تجزم فعلين و هي ....
الف) ظرف عند سيبويه
ب) حرف عند المبرد
ج) حرف عند سيبويه
د) هیچکدام
● کدام گزینه درست نمی باشد؟
الف) اذما دو فعل را جزم می دهد
ب) ام منقطعه بر مفرد و جمله داخل می شود
ج) ام متصله نیاز به جواب با همزه تسویه ندارد
د) ام منقطعه بعد از استفهام به غیر همزه قرار می گیرد
● نوع «ال» در کلامات زیر را مشخص کنید . (السموأل – اللات - العباس)
الف) غير لازمه - لازمه - غير لازمه
ب) غير لازمه - غير لازمه - لازمه
ج) لازمه - لازمه - غير لازمه
د) لازمه - غير لازمه - لازمه
● «ال» در روایت امام حسن مجتبی (ع) «اللؤم أن لا تشكر النعمة»
الف) الجنسية لتعريف الماهية - العهدية
ب) الجنسية لاستغراق الأفراد - العهدية
ج) الجنسية لاستغراق خصاص الأفراد - الجنسية لاستغراق الأفراد
د) الجنسية لتعريف الماهية - الجنسية لاستغراق الافراد
● الف و لام در آیه شریفه « اليوم اکملت لکم دینکم» و« إن الإنسان لفي خسر» به ترتیب، چیست؟
الف) عهد حضوری - استغراق افراد
ب) عهد ذهنی - استغراق افراد
ج) عهد حضوری - ماهیت
د) عهد ذهنی - زائده
● نوع (ال) در «اللات و العزي» را مشخص کنید.
الف) عهد ذهنی
ب) عهد ذکری
ج) جنس
د) زائده
● نوع (ال) در« اللؤم ان لاتشكر نعمة» و «اليوم أكملت لکم دینکم» به ترتیب کدام است ؟
الف) استغراق صفات - عهد ذهنی
ب) ماهیت - عهد حضوری
ج) استغراق افراد _ عهد ذکری
د) استغراق افراد _ ماهیت
● کسانی که «ال» عهد جنسی را مطرح کرده بودند مرادشان کدام قسم از «ال» است؟
الف) «ال» استغراق افراد
ب) «ال» استغراق صفات
ج) «ال» ماهیت
د) «ال» عهد ذهنی
● تفاوت معنای « له عندى عشرة دارهم إلا درهمٌ» با «له عندى عشرة دراهم إلا درهما» چیست؟
الف) در هر دو به ده درهم اقرار کرده است
ب) در هر دو به نه درهم اقرار کرده است
ج) در اولی به ده و در دومی به نه درهم اقرار کرده است
د) در اولی به نه و در دومی به ده درهم اقرار کرده است
● کدام گزینه از اختصاصات، «ألا» تمنی نمی باشد؟
الف) لا خبر لها لفظا و تقديرا
ب) لا يجوز مراعاة محلها مع اسمها
ج) لا يجوز الغاؤها
د) لا خبر لها لفظا
● إن قلت ما أحبني لفلان فأنت ... و إن قلت ما أحبني إلى فلان فأنت ..........
الف) فاعل الحب و هو مفعولها - فاعل الحب و هو مفعولها
ب) مفعول الحب و هو فاعلها - فاعل الحب و هو مفعولها
ج) فاعل الحب و هو مفعولها - مفعول الحب و هو فاعلها
د) مفعول الحب و هو فاعلها - مفعول الحب و هو فاعلها
● در آیه شریفه «ربّ السجنُ أحبّ إليّ» معنای «إلى» کدام است؟
الف) مرادفة اللام
ب) التبيين للفاعلية
ج) انتهاء الغاية
د) التوكيد
● در عبارت «یا اباذر ما من شيء ابغض الى الله من الدنيا» فاعل «بغض» کدام است؟
الف) ضمير مستتر
ب) الله
ج) الدنيا
د) محذوف
● فاعل «احبّ» در آیه شریفه «رب السجن أحبّ إلى مما يدعونني اليه» ....................... میباشد.
الف) انا مستتر وجوبی
ب) رب
ج) (ی) متکلم در إلىّ
د) السجن
● معنای «اِمّا» در آیه شریفه «اِمّا ان تعذِّب و اِمّا ان تتخذ فيهم حُسنا» چیست؟
الف) شک
ب) تخيير
ج) ابهام
د) تفصيل
● کدام گزینه از معانی أم منقطعه نمی باشد؟ (به نظر مصنف)
الف) فقط اضراب
ب) اضراب به همراه استفهام انکاری
ج) اضراب به همراه استفهام طلبی
د) استفهام توبیخی
● آیه شریفه «امّا ان تعذّب و امّا ان تتخذ فيهم حسنا» معنای «امّا دوم ..... می باشد
الف) شک
ب) تخییر
ج) ابهام
د) تفصیل
● کدام گزینه از معاني «إما» نیست؟
الف) ابتداء
ب) اباحه
ج) تفصیل
د) ابهام
●کدام مورد بین «أما» و «فاء» نمی تواند فاصل شود؟
الف) جمله شرط
ب) ظرف معمول أما
ج) اسم مرفوع به عامل محذوف
د) اسم منصوب به عامل محذوف
● گزینه صحیح در مورد «علم ان سیکون منکم مرضی» را مشخص کنید.
الف) مرضی اسم ان
ب) ان غیر عامله است
ج) سيكون خبر ان
د) خبر ان محذوف
● تجزیه «ان» در کدام گزینه به صورت صحیح آمده است؟
الف) ماضی صیغه ۶ از اَین
ب) امر حاضر صیغه ۴ از اَین
ج) فعل امر موکد از ا« ِنّ»
د) جمع مونث از اَنَیَ
● «أن ........... يبنى الكلام معها من أول الأمر على ما جيء بها لأجله من الشک و غیره و ......... يفتح الكلام الجزم ثم يطرأ الشك أو غيره»
الف) أمّا - أو
ب) أو - أمّا
ج) أمّا - أم
د) أم – أمّا
● «إن» در آیه شریفه « إن یکاد الذين كفروا لیزلقونک »
الف) شرطيه
ب) نافيه
ج) مخففه از مثقله
د) زائده
● نوع «أن» در آیه شریفه «و لمّا أن جاءت رسلنا لوطأ» چیست؟
الف) مفسره
ب) مخفّفه از مثقله
ج) زائده
د) مصدّره
● ان مخففه از مثقله بیشتر بر .......... وارد می شود
الف) مضارع ناسخه
ب) ماضی غیر نأسخ
ج) ماضی ناسخه
د) مضارع غير ناسخه
● «ان» در «نودوا ان تلكم الجنه»، «لما أن جاءت رسلنا لوطاسيء بهم» به ترتیب ....... است
الف) زائده – مفسّره
ب) مخففه - زائده
ج) مفسره - زائده
د) مفسره - مخفّفه
● «إن» در کدام گزینه زائده است؟
الف) إن الكافرون إلا في غرور
ب) ان كل ذلك لما متاع الحياة الدنيا
ج) و ما إن رأى الراؤون أفضل منهم
د) لإن زالتا إن أمسكهما من أحد من بعدها
● در کدامیک از آیات زیر «أن مفسّره» به کار رفته است؟
الف) و ما أن جاءت رسلا لوطا سيء بهم
ب) وما لنا أن لانتوكل على الله
ج) علم ان سيكون منکم مرضى
د) و إنطلق الملأ منهم أن امشوا
● نوع «إن» در آیه شریفه «إن عندكم من سلطان بهذا » چیست؟
الف) نافيه
ب) مخففه
ج) زائده
د) شرطيه
● در کدام یک از موارد زیر «أن» زائده است؟
الف) و انطلق الملأ منهم أن امشوا
ب) لما أن جائت رسلنا لوطا سيئ بهم
ج) أ لم يأن للذین امنوا أن تخشع قلوبهم لذكر الله
د) أن تصبروا خير لكم
● کدام گزینه در مورد (ان) صحیح است؟
الف) سه وجه دارد : شرطية، نافيه و زائده
ب) چهار وجه دارد: شرطية، نافية، مصدریه، زائده
ج) چهار وجه دارد: شرطيه، نافيه، مخفّفه
د) سه وجه دارد: شرطيه ، نافیه ، مخفّفه
● در کدام گزینه «أو» به معنای «بل» به کار رفته است؟
الف) ما قام زيد أو ما قام عمرو
ب) لبثنا يوما أو بعض يوم
ج) أنا أو اياكم لعلى هدى
د) لا تطع منهم آثما أو كفورا
● گزینه صحیح در رابطه با تجزیه و ترکیب «ایّ» در آیه شریفه: « ليبلوكم ایّكم أحسن عملا» کدام است؟
الف) اسم استفهام و فاعل
ب) اسم موصول و مبتدا
ج) اسم استفهام و مبتدا
د) اسم موصول و فاعل
● نقش اسماء استفهام در آیات «فأىّ آيات الله تنکرون» و «ایّان يبعثون» به ترتیب .............
الف) مفعول به – مفعول مطلق
ب) مبتدا - مفعول به
ج) مبتدا - مفعول فيه
د) مفعول به – مفعول فيه
● «إي» حرف جواب بمعنی نعم فيكون
الف) يوعد الطالب
ب) لإعلام المستخبر
ج) لتصديق المخبر
د) تمام گزینه ها
● در حدیث شریف «اغد عالما او متعلما او مستمعا او محبا لاتكن الخامس فتهلک» (او) به چه معناست؟
الف) شک
ب) اباحه
ج) تقسیم
د) جمع مطلق
● "أو" در آیه شریفه «فهي كالحجارة أو أشد قسوة» به چه معنا می باشد؟
الف) ابهام
ب) تخییر
ج) شک
د) اباحه
● کدام گزینه صحیح است؟
الف) هل لست أخاه في الهدى
ب) لا أبالي هل على قارئ أم محمد
ج) متى لا ينام زید
د) أ لم ينم على في المدرس
● کدام گزینه ممتنع نیست؟ (طبق نظر ابن هشام)
الف) هل زيدا ضربت
ب) هل زيد قائم أم عمرو ( أم متصله)
ج) هل لم يقم
د) هل قام الا زيد
● آیه شریفه «هل جزاء الإحسان إلا الإحسان» ناظر به کدام یک از ویژگیهای «هل» است؟
الف) هل مخصوص به جمله مثبت است
ب) از هل اراده نفی شده است
ج) هل مختص به تصدیق است
د) هل بر شرط داخل نمی شود
● کدام گزینه از وجوه تفاوت هل با همزه محسوب نمی شود؟
الف) اختصاص به ایجاب
ب) عدم دلالت بر شرط
ج) به معنای قد آمدن
د) دخول بر شرط
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باء : بَلهَ ، بلی ، بَیدَ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● «باء» در کدام آیه شریفه به معنای سببیت آمده است؟
الف) نجّيناهم بسحر
ب) إهبط بسلام
ج) ذهب الله بنورهم
د) إنكم ظلمتم أنفسكم باتخاذكم العجل
● در آیه شریفه «تُنبِتُ بالدُّهن » اگر باء به معنای مصاحبت باشد حرف جر متعلق به ...........
الف) به حال محذوف
ب) به تُنبِتُ
ج) مفعول محذوف
د) به حال محذوف - مفعول محذوف
● در کدام گزینه (باء) زائده نمی باشد؟
الف) اَحسِن بزيد
ب) قل لست عليكم بوكيل
ج) فسبّح بحمد ربک
د) یُسقی بماء واحد
● نوع (باء) در آیه «ادخلوا الجنة بما كنتم تعملون» چیست؟
الف) تعدیه
ب) استعانت
ج) ظرفیه
د) مقابلة
● در آیه شریفه « فسبّح بحمد ربک» کدامیک از معانی «باء» محتمل است؟
الف) سببیت و الصاق
ب) مصاحبت و استعانت
ج ) زائده و استعانت
د) تعدیه و سبیت
● در مواردی که حاشا برای استثناء به کار می رود، مانند: «اللهم اغفر لي و لمن يسمع حاشا الشيطان»
الف) فاعل آن ضمیری است که به مصدر فعل قبل بر می گردد
ب) نیازی به فاعل ندارد
ج) فاعل آن همان مستثنی است
د) فاعل آن محذوف است
● اثبات قیام در عبارت «الم يقم زید» و تکذیب «ما قام زید» به ترتیب عبارت است از:
الف) لا - بلي
ب) لا - نعم
ج) بلي - بلی
د) بلي - لا
● معنای ........... و ........... در حرف باء در آیه شریفه «فسبح بحمد ربک» صحیح است.
الف) سببیت و مصاحبت
ب) مصاحبت و استعانت
ج) استعانت و سببیت
د) استعانت و ظرفیت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تاء: ت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ثاء: ثَمَّ ، ثُمَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● نقش «ثَمَّ» در آیه شریفه «و أزلفا ثَمَّ الآخرين» چیست؟
الف) مفعول به فعل محذوف
ب) مفعول به أزلفنا
ج) مفعول فيه مكانی
د) مفعول فيه زمانی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
جیم: جَلَل ، جَیرِ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
حاء: حاشا ، حتی ، حیث
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● به نظر مصنف گزینه صحیح درباره «حتّی» کدام است؟
الف) ما بعد حتى داخل در ما قبل آن است مطلقا
ب) ما بعد حتی داخل در ما قبل آن نیست مطلقا
ج) اگر ما بعد از جنس ما قبل باشد داخل است
د) اگر ما بعد از جنس ما قبل نباشد داخل است
● کدام گزینه از شرائط مرفوع شدن فعل بعد «حتی» می باشد؟
الف) ان يكون فضلة
ب) ان يكون مسبّبا عما قبلها
ج) أن يكون حالا او مؤولا بالحال
د) تمام گزینه‌ها
● «حتّی» در « قالوا لن نبرح عليه عاكفين حتّى يرجع إلينا مرسی» چه معنایی دارد؟
الف) "لا" به معنای غیر
ب) إلى
ج) "إلا" استثنائيه
د) "کی" تعلیلیه
● گزینه صحیح در مورد (حيث) در حدیث « اللهم أدر الحق مع على حيث دار» کدام است؟
الف) مفعول فيه برای "أدر"
ب) مفعول فيه برای "دار"
ج) مفعول به برای "أدر"
د) تمام گزینه ها
● در مثال «سرت حتى تطلع الشمس» اعراب فعل مضارع کدام است؟
الف) وجوب نصب
ب) وجوب رفع
ج) جزم
د) جواز نصب و رفع
● نوع "حتی" در آیه شریفه «و زلزلوا حتى يقول الرسول» چیست؟
الف) جاره
ب) حرف عطف
ج) حرف ابتداء
د) استثناء
● کدام گزینه در مورد "حیث" صحیح نیست؟ «و الغالب کونها في مقل.......... »
الف) نصب على الظرفيه
ب) الخفض به «من»
ج) قد تقع مفعولا به
د) الرفع علی الخبر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
خاء: خلا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● گزینه نامناسب در مورد (خلا) کدام است
الف) أن تكون حرفا جارا للمستثنی
ب) موضعها نصب عن تمام الكلام
ج) فعل متعدّ ناصب له
د) فعل لازم رافع له
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
راء: رُبَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● کدام یک از ویژگی های مخصوص ربّ نمی باشد؟
الف) وجوب تصدير
ب) جواز تنكير مجروره
ج) نعت مجرور ان كان ظاهرا
د) تمييز مجرور بما يطابق المعنى ان كان ضميرا
● کدام مورد از خصوصیات و ویژگیهای «ربما» می باشد؟
الف) وجوب تنكير مجرورها
ب) داخل شدن به جمله فعلیه
ج) زائدة في الاعراب دون المعني
د) اضافه به معرفة
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
سین: سوف ، سواء ، سیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● آیه «إنّ الذين كفروا سواء علیهم أأنذرتهم أم لم تنذرهم لايؤمنون در صورتی که «سواء» خبر «إن» باشد، ترکیب «أأنذر» چه می شود؟
الف) مبتدا برای «لا يؤمنون»
ب) فاعل برای «سواء»
ج) خبر برای مبتدای محذوف
د) مفعول برای «سواء»
● کلمه سواه در آیه شريه "في سواء الحجیم" که به چه معناست؟
الف) وسط
ب) تام
ج) مستوى
د) قصد
● در چه صورتی نصب اسم بعد از "سیما"جایز است؟
الف) نکره باشد و "ما" كافه
ب) نکره باشد و "ما" غیرکافه
ج) معرفه باشد و "ما" کافه
د) مطلقا
● صبه «سی» در مثال «قاموا لاسيما زید» به چیست؟
الف) بنابر حالیت
ب) بنابر اسم لا مشبّه به لیس
ج) بنابر خبر لانفی جنس
د) مفعول قاموا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عین: عدا ، عسی ، عَلُ ، عَلَّ ، علی ، عن ، عند ، عوض
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● مرفوع «عسی» در آیه شریفه «عسى أن يبعتك ربك مقاما محمودا» چیست؟
الف) ربّک - اسم عسی
ب) ربّک - فاعل عسی
ج) أن يبعثک – فاعل عسی
د) أن يبعتك - اسم عسی
● «عوضه ظرف لاستغراق ... لم يضف.
الف) الماضي، معرب و إن
ب) المستقبل، مبني إن
ج) المستقبل، مبني و إن
د) الماضي، معرب إن
● معنای «علی» در آیه « الذين اذا اكتالوا على الناس يستوفون» کدام است؟
الف) موافقة في
ب) التعليل
ج) موافقة من
د) موافقة الباء
● «عن» در کدام یک از آیات شریفه مذکور به معنای «تعليل» می باشد؟
الف) «فإنما يبخل عن نفسه »
ب) و اتقوا يوما لاتجزی نفس عن نفس شيئا
ج) وما كان استغفار إبراهيم لأبيه إلا عن موعدة
د) وما ينطق عن الهوی
● «عن» في قول الإمام الحسين (علیه السلام) «يا هذا كف عن الغيبة فإنها إدام کلاب أهل النار» معناها .........
الف) مرادفة مِن
ب) المجاوزة
ج) الاستعلاء
د) البدلية
● کدام گزینه از ویژگی های "عل" نمی باشد؟
الف) اراده نکره شود معرب است
ب) مجرور به من است
ج) اراده معرفه شود معرفه است
د) استعمال آن غير مضاف است
● معنای "علی" در مصراع "و ان لم يجد یوما على من يتّكل" چیست؟
الف) مواقفه من
ب) زائده لغير التعويض
ج) تاكيد
د) زائده للتعویض
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
غین: غیر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● در کدام گزینه "غیر" استثنائيه است؟
الف) «صراط الذين أنعمت علیهم غير المغضوب علیهم
ب) كل عزيز غيره ذليل
ج) و لايستوي القاعدون من المؤمنين غیر أولي الضرر
د) «نعمل صالحا غیر الذی کنّا نعمل
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
فاء: ف ، فی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● إذا قلت: «عمرو زيد في رزقه عشرون» ..... ذکر الجار والمجرور (في رزقه)
الف) وجب رفع العشرين و عليه يجوز
ب) جاز رفع العشرين و عليه يجب
ج) وجب نصب العشرين و عليه يجوز
د) جاز نصب العشرين و عليه يجب
● معنای «في» در کدام یک از آیات شریفه مذکور «ظرفيت» می باشد؟
الف) فخرج على قومه في زينته
ب) فردّوا أيديهم في أفواههم
ج) ولكم في القصاص حياة
د) فذلكنّ الذي لمتنَّني فيه
● معنای کلمه "في" در آیه شریفه «فما متاع الحياء الدنيا في الآخره الا قليل» کدام گزینه است؟
الف) استعلاء
ب) تبين
ج) مقایسه
د) بدل
● معنای "فا" در آیات شریفه «فراغ الى اهله فجاء بعجل سمين فقربه اليهم» و «انا اعطيناك الكوثر» به ترتیب کدام گزینه است؟
الف) مجرد ترتیب - سببیت محضه
ب) سببیت - جواب
ج) تعقيب - سببیّت
د) به معنای واو - تعقيب
● معنای «فی» در آیه «فردّوا أيديهم في أفوافهم» چیست؟
الف) استعلاء
ب) مصاحبت
ج) مرادفة الی
د)تعلیل
● نوع «فاء» در آیه شریفه و انا اعطیناک الکوثر فصل لربک و انحر» کدام است؟
الف) زائده لازمه
ب) عاطفه
ج) زائده غیر لازمه
د) سببیه محضه
● فاء در آیات شریفه "ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله" و "فوكزه موسی فقضى عليه" به ترتیب مفيد چه معنائی است؟
الف) ترتیب - سببیت
ب) رابطه للجواب - سببیت
ج) رابطه للجواب - تعقیب
د) ترتیب - سببيت
● کدام گزینه از معانی «فی» نمی باشد؟
الف) مقایسه
ب) مجاوزة
ج) تعویض
د) استعلاء
● کدام گزینه از معانی «في» نمی باشد ؟
الف) مقایسه
ب) مجاوزه
ج) تعویض
د) استعلاء
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
قاف: قد ، قط
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاف: ک ، کأنَّ ، کأیِّن ، کذا ، کُل ، کلّا ، کِلا و کلتا ، کم ، کی ، کیف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● کدام یک از وجه های مذکور در توجیه جر «قدیر» در شعر «فظل طهاة اللحم ما بين منضج
الف) إن «قدیر» خُفِضَ على الجوار
ب) إن «قدیر» عطف على التوهم
ج) إن الأصل "أو طابخ قديره" ثم حذف المضاف و أبقى جر المضاف إليه
د) إن "قدیر" عطف على "الشواء"
● گزینه صحیح در مورد افتراق کم خبریه و استفهامیه کدام است؟
الف) جر تمیز كم خبریه جایز است بر خلاف استفهاميه
ب) بدل از کم خبریه همراه همزه می آید بر خلاف استفهاميه
ج) کلام در کم استفهاميه احتمال صدق و کذب دارد بر خلاف خبریه
د) تمییز کم خبریه مفرد یا مجموع است بر خلاف استفهاميه
● خبر «كأیّن» ... واقع نمی شود.
الف) همانند «كم»، مفرد
ب) بر خلاف «كم»، مفرد
ج) همانند «كم»، جمله
د) بر خلاف «كم»، جمله
● إذا قيل: «إن زيدا و عمرا» فإن قيل: «كليهما» قيل: ... أو «کلاهما» ....
الف) قائم- يجوز إفراد «قائم» و تثنيته
ب) قائم - یثنّی «قائم» ولا يجوز إفراده
ج) قائمان - یثنّی «قائم» ولا يجوز إفراده
د) قائمان - يجوز إفراد «قائم» وتثنيته
● إذا وقعت «كل» في حيّز النفي ... و إن وقع النفي في حيزها ....
الف) أفاد بمفهومه ثبوت الفعل لبعض الأفراد - اقتضى السلب عن كل فرد
ب) اقتضى السلب عن كل فرد - اقتضى السلب عن كل فرد
ج) أفاد بمفهومه ثبوت الفعل لبعض الأفراد - أفاد بمفهومه ثبوت الفعل لبعض الأفراد
د) إفتضى السلب عن كل فرد- أفاد بمفهومه ثبوت الفعل لبعض الأفراد
● به نظر مصنف کدام گزینه در مورد آیه شریفه " أفلا ينظرون إلى الإبل كيف خلقت" غلط است؟
الف) «كيف خلقت» بدل من الإبل بدل اشتمال
ب) فعل «ينظرون» معلق عن العمل
ج) «کیف» منصوبة بما بعدها على الحال
د) تكون «کیف» بدلا من الإبل
● طبق نظر مصنف، کدام گزینه در مورد آیه شریفه "ألم يروا كم أهلكنا قبلهم من القرون أنهم إليهم لا يرجعون" صحیح است؟
الف) «كم» مفعول به برای «یروا» می باشد
ب) «كم» مفعول به برای «أهلكنا» است
ج) «أنّ» و صلة آن بدل از «کم» است
د) «أن» و صلة آن مفعول به برای «أهلكنا» است.
● نقش ترکیبی "کذالک" در کلام چیست؟
الف) مفعول مطلق
ب) جار و مجرور متعلق به فعل مذکور ما قبل
ج) حال یا نعت برای مصدر
د) مفعول له
●کدام مورد از اختلافات كأیّن و کم نیست؟
الف) ترکیب
ب) زائده لغير التعويض
ج) تأكيد
د) زائده للتعويض
● تنوین کلمه «كل» در آیه شریفه: «و کلا ضرينا له الأمثال» از کدام نوع تنوین به شمار می رود؟
الف) عوض از مضاف اليه جمله
ب) تمکین
ج) تنکیر
د) عوض از مضاف الیه مفرد
● (كل) باعتبار ما قبلها - أن تكون ...... لنكره او معرفه و تجب اضافتها إلى ... ... يماثله لفظا و متنی - جاهای خالی عبارت به ترتیب در کدام گزینه آمده است
الف) توکیدا - اسم ظاهر
ب) تابعا - ضمير
ج) توكيدا - ضمير
د) نعتا ۔ اسم ظاهر
● معنی (ک) در آية (وى كانّه لايفلح الكافرون) چیست؟
الف) تشبيه
ب) استعلاء
ج) تعليل
د) تأکید
● در آیه شریفه ( كيف تكفرون بالله) کدام معنای "کیف" مورد نظر است؟
الف) شرط
ب) أستفهام مجازی
ج) استفهام حقیقی
د) خبر
● نقش «کما» در آیه شریفه «و إني كلما دعوتهم لتغفر لهم جعلوا أصابعهم في آذانهم » چیست؟
الف) ظرف زمان
ب) مفعول به
ج) اسم إن
د) مفعول دعوتهم
● اگر در آیه شریفه «سل بنی اسرائیل کم آتيناهم من آية» «من» بیانیه باشد« کم» در کلام چه نقشی دارد؟
الف) مبتدا
ب) مفعول به دوم آتينا
ج) مفعول به آتینا مقدر
د) بدل از هم
● گزينة صحیح در مورد اعراب « كلتا » در آية كلتا الجين أتت أكلها» کدام است ؟
الف) مرفوع به ضمة تقديري
ب) مرفوع به الف
ج) منصوب به الف
د) محلا مرفوع
● معنی "ک" در آیه (وي انه لا يفلح الكافرون) چیست؟
الف) تشبیه
ب) استعلاء
ج) تعلیل
د) تاکید
● در آیه شریفه (كيف تكفرون بالله) كدام معنای "كيف" مورد نظر است؟
الف) شرط
ب) أستفهام مجازی
ج) استفهام حقيقی
د) خبر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
لام: ل ، لا ، لات ، لعل ، لکن ، لکنَّ ، لم ، لما ، لن ، لو ، لولا ، لوما ، لیت ، لیس
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● حرف لام در آیه «و سَخَّرَ الشمس و القمر كل يجري لأجل مسمّی» به چه معناست؟
الف) عند
ب) الى
ج) مع
د) من
● در کدام یک از عبارات مذکور «لام» به معنی استحقاق می باشد؟
الف) إنَّ له أبا
ب) «جعل لكم من أنفسكم أزواجا»
ج) «الويل لظالمی اهل بیتی»
د) «و أحبوا أهل بیتی لمحبى»
● در کدام گزینه لام معنای استحقاق دارد؟
الف) الويل لظالمی اهل بیتی
ب) جعل لكم من أنفسكم ازواجا
ج) لايلاف قریش
د) احبوا اهل بیتی
● در آیه شریفه «فالتقطه آل فرعون ليكون لهم عدوا و حزنا» لام به چه معنایی آمده است؟
الف) لام مأل
ب) قسم و تعجب
ج) ملکیت
د) شبه ملک
● در آیه شریفه «مصدقا لما معهم» و آیه شریفه «ام كنتم للرویا تعبرون» به ترتيب لام به چه معنایی است؟
الف) تقویت – مقمحه
ب) مقمحه - تقویت
ج) تقویت – تقویت
د) مقمحه - مقمح
● معنای لام در آیه «لإيلاف قریش» ... می باشد.
الف) ملک
ب) تملیکا
ج) تعليل
د) شبه تملیک
● در کدام گزینه، لام جاره در معنای «شبه تملیک» به کار رفته است؟
الف) المنبر للخطيب
ب) لله ما في السماوات و ما في الأرض
ج) وهبت لزید دینارا
د) جعل لكم من أنفسكم أزواجا
● متعلق در لإيلاف قریش ......
الف) ما قبل است یعنی (فجعلهم كعصف مأكول لإيلاف قریش )
ب) ما بعد است ( لإيلاف قريش فليعبدوا رب هذا البيت)
ج) متعلق به محذوف است به تقدير إعجبوا
د) متعلق به ألم تر كيف فعل ربک باصحاب الفيل
● معنای لام در آیه شریفه "و نضع الموازين القسط ليوم القيامه" به کدام گزینه می باشد؟
الف) موافق من
ب) موافق في
ج) موافق مع
د) معنای عند
● لام در شعر مفید چه معنایی است؟ " قد بذلناک و البلاء شديد / لفداء الحبيب و ابن الحبيب"
الف) تعليل
ب) تملیک
ج) ملک
د) شبه تملیک
● استدلال به «علمت لزيد منطلق» بر صدارت خواهی لام ابتداء ....... استدلال به «زید لأنا أكرمه»
الف) صحیح نیست بر خلاف
ب) صحیح نیست نظير
ج) صحيح است نظير
د) صحیح است بر خلاف
● لام بعد از ان مخففه از مثقله بنابر نظر مشهور چه لامی است؟
الف) زائده
ب) فارقه
ج) موطّئه
د) ابتداء
● در کدام گزینه حرف (لام) برای ابتدائیت نمی باشد؟
الف) إن زيدا ليقومنا
ب) إنک لعلی خلق عظیم
ج) لأنتم أشد رهبة
د) إن ربک ليحكم بينهم
● "لام" در "و إن كانت الكبيرة"
الف) لام إبتداء است
ب) لام فارقه غير إبتدائيه است
ج) لام به معنای إلا است و إن هم نافيه است
د) لام زائده است
● لام در آیه شریفه « إن ربک ليحكم بينهم يوم القيامة » چیست؟
الف) لام ابتداء غير عامله
ب) لام ابتداء عامله
ج) لام جواب غیر عامله
د) لام طلب عامله
● کدام یک از وجوه حرف «لا نافيه» نیست؟
الف) أن تكون حرف جواب
ب) أن تكون لطلب الترك
ج) أن تكون عاملة عمل لیس
د) أن تكون عاطفة
● در کدام یک از گزینه های زیر «لا» عاطفه است؟
الف) غير المغضوب عليهم و لا الضّالين
ب) جائني زيد لا بل عمرو
ج) جائتني امرأة لا هند
د) یابن أخي لا ابن عمي
● کدام شرط، جزء شروط «لا» عاطفه نیست؟
الف) أن يكون معطوفها نكرة
ب) أن يتقدمها إثبات أو أمر
ج) أن يتعاند متعاطفاها
د) ألا تقترن بعاطف
● کدام یک از شروط لام عاطفه می باشد؟
الف) أن لا يتقدمها اثبات
ب) ان تقترن بعاطف
ج) أن لا يتعاند متعاطفها
د) أن لا يتعاند متعاطفها
● لا در آیه شریفه «ما منعک اذ رأيتهم ضلوا الا تتبعن» چه نوع لامی است؟
الف) نافيه
ب) ناهیه
ج) زائده
د) هیچکدام
● کدام یک از شروط لكن عاطفه نمی باشد ؟
الف) ان يتقدمها نفي او اثبات
ب) ان تقترن بالواو
ج) أن يتقدمها كان منفی
د) أن يتقدمها نفي او نهی
● نوع «لام» در آیات شریفه " و لو لا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الأرض و "و إنّک لعلی خلق عظیم" به ترتیب چه می باشد؟
أ) جواب قسم - جواب قسم
ب) جواب - مزحلقه
ج) مزحلقه - جواب
د) مزحلقه - مزحلقه
● اثبات و تکذیب «قیام» در مالم يقم زيد به ترتیب .......... ........ است.
الف) لا - لا
ب) لا - نعم
ج) نعم - بلی
د) بلی - نعم
● کلمه «لا» در آیه های شریفه: « ما منك إذ رأيتهم ضلوا ألا تتبعن» و « قال لا تثريب عليكم اليوم» به ترتیب ........... است.
الف) عاطفه - زائده
ب) زائده - نفی جنس
ج) مشبهه به لیس - عاطفه
د) مشبهه به لیس - نفی جنس
● کدام مورد از شرایط «لا» ی عاطفه نیست؟
الف) أن يتقدمها اثبات
ب) أن لا تكون جوابا مناقضا لنعم
ج) أن لا تقترن بعاطف
د) أن يتعاند متعاطفاها
● کدام یک از عبارات زیر صحیح است؟
الف) إن لمّا تقم
ب) لما یکن زيد في العام الماضي مقيما
ج) وصلت إلى بغداد و لم
د) لم يقض ما لا يكون
● در کدام عبارت، «لولا» توبیخيه استعمال شده است؟
الف) و لا جاءوا عليه بأربعة شهداء»
ب) «لولا أخرتني إلى أجل قريب »
ج) «لولا أنتم لکنّا مؤمنين»
د) «لولاک یا على ما عرف المومنون من بعدی»
● کدام گزینه جزء خصوصيات لما نیست ؟
الف) قلب به استقبال
ب) نفی مضارع
ج) نصب مضارع
د) قلب به استقبال و نصب مضارع
● گزینه صحیح را مشخص کنید
الف) فعل مضارع بعد لمّا جایز است حذف شود
ب) مضارع بعد لم مقترن به اداة شرط نمی شود
ج) نفی مضارع بعد لم تا زمان حال استمرار دارد
د) تمام گزینه ها
● در چه صورت کلمه "لكن" عاطفه است؟
الف) إن وليها مفر
ب) ان يتقدمها نفي أو نهی
ج) أن لا تقترن بالواو
د) تمام گزینه ها
● حقیقت "لمّا" در "لمّا عرج بي إلى السماء رأيت مكتوبا على ساق العرش" ........... می باشد.
الف) حرف وجود لوجود
ب) حرف وجوب لوجوب
ج) أنها بمعنى إذ
د) أنها ظرف بمعنی حين
● ودوا لو تدهن
الف) لو شرطیه ماضويه
ب) لو شرطيه مستقبليه
ج) لو مصدريه
د) لو تمنی
● "ليس" در "ليس يتحسر أهل الجنة على شيء إلا على ساعة مرت بهم لم يذكروا الله عزوجل فيها" .......
الف) به خاطر داخل شدن بر جمله فعلیه، از عمل إهمال شده است
ب) حرف إستثناء است
ج) ناسخه است
د) زائده است
● «لولا»ی توبیخ و تندیم مختص است به ..
الف) فعل مضارع
ب) جمله فعلیه
ج) فعل ماضی
د) جمله اسمیه و فعليه
● کدام عبارت در مورد معنای "ليس" صحیح است؟
الف) فقط دلالت بر تفي زمان حال می کند
ب) فقط بر نفی زمان ماضی و حال می کند
ج) دلالت بر نفی زمان حال و آینده می کند
د) علاوه بر نفی زمان حال همراه با قرینه دلالت بر نفی زمان ماضی و استقبال می کند
● نوع "لولا" در آیه شریفه « لولا تستغفرون الله به کدام گزینه می باشد؟
الف) توبیخ
ب) استفهام
ج) تحضيض
د) تندیم
● در مثال «لوتأتيني فتحدثنی» نقش "لو" چیست
الف) حرف مصدری
ب) حرف شرط مستقبل
ج) تمني
د) امتناع
● جواب درست را به ترتیب در جای خالی معلوم کنید؟ تعلم أن خاصية «لو»...... و خاصية «ان».......
الف) فرض ما واقع ليس بواقع - فرض ما ليس بواقع واقعا
ب) تعلیق امر بامر مستقبل غير محتمل - فرض ما ليس بواقع واقعا
ج) فرض ما ليس بواقع واقعا- تعليق امر بامر مستقبل محتمل
د) تعلیق امر بامر مستقبل محتمل - تعليق امر بأمر مستقبل محتمل
● در کدام مورد از مثال های زیر «لو» به معنای تمنی می باشد؟
الف) و لو كنّا صادقينخ
ب) لو تأتيني فتحدثني
ج) ودوا لو تدهن فيدهنوا
د) و لو انهم آمنوا
● مختصات «لیس» در کدام گزینه به طور صحیح بیان شده است؟
الف) دال على نفي الأزمنة الثلاثة متصرف و وزنه فَعِلَ
ب) غير متصرف وزنه فَعَل تدل على نفي الحال بالقرينة
ج) غير متصرف وزنه فَعِل تدل على نفي الحال
د) تدل على نفي الحال غير متصرف وزنه فَعِل
● قول مشهور در لو شرطيه کدام گزینه می باشد؟
الف) امتناع شرط
ب) امتناع جواب
ج) امتناع شرط و جواب
د) هیچکدام
● کدام گزینه در جزم دادن لو صحیح می باشد؟
الف) لا يجزم مطلقا
ب) يجزم اذا اريد معنى ان الشرطيه
ج) ان الجزم بها مطرد
د) يجزم المضارع و لا يجزم الماضي
در کدام جمله «من» به معنای تبعیض است
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
میم: ما ، متی ، مذ و منذ ، مع ، مَن ، مِن ، مهما
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
الف) من المسجد الحرام الى المسجد الاقصی
ب) ممّا خطيئاتهم أغرقوا
ج) فويل للقاسيه قلوبهم من ذكر الله
د) منهم من كلم الله
کدام گزینه، از وجوه «متی» نیست؟
الف) حرف، به معنی «من»
ب) حرف، به معنی «علی»
ج) اسم، به معنی «وسط»
د) اسم شرط
در کدام عبارت، «من»، تنصيص بر عموم دارد؟
الف) ما جائني من أحد
ب) ما جائنی من دیار
ج) ما جائنی من رجل
د) لا يقوم من أحد
«ماذا» در آیه شریفه « و يسألونک ماذا ينفقون قل العفو» به چه معنی است؟
الف) «ما» استفهاميه - «ذا» اشاره
ب) «ما» موصوله - «ذا» اشاره
ج) «ماذا» استفهاميه
د) «ما» استفهاميه - «ذا» زائده
در دعای «اللهم و متی وقفنا بين نقصين في دين أو دنيا فأوقع النقص باسرعهما فناء»، معنای «متی» کدام گزینه می باشد؟
الف) اسم استفهام
ب) اسم شرط
ج) اسم مرادف للوسط
د) به معنای «من»
در آیه شریفه «و قالوا مهما تأتينا به من آية» معنای «من» و ترکیب «من آية» به ترتیب کدام گزینه می باشد؟
الف) تبعیض - حال
ب) بیان جنس - حال
ج) بدل – مفعول
د) مرادف عن - تمييز
معنای «من» در آیه شریفه «ما يودّ الذين كفروا من أهل الكتاب و لا المشركين أن ينزل عليكم من خير من ربكم » به ترتیب کدام است؟
الف) تبیین - ابتداء غایت - زائده
ب) تبیین - زائده - ابتداء غایت
ج) ابتداء غایت - زائده - تبيين
د) ابتداء غایت - تبيين - زائده
در آیه شریفه لاكلون من زقوم "من" به چه معناست؟
الف) بیان جنس
ب) تبيين
ج) ابتداء
د) زائده
در شعر انا لمما نضرب الكبش ضربتا "من" به نظر مصنف به چه معنایی است ؟
الف) زائده
ب) ابتدائیه
ج) مرادفه ربما
د) هیچ کدام
در شاهد مثال "اخذته من زید" معنا به نظر مصنف چیست ؟
الف) ابتداء
ب) مجاوزه
ج) غایت
د) ابتداء و غایت
"مذ" در مثال (ما رأيته من يوم الخميس) و (ما رأيته منذ عامنا) به چه معنا است؟
الف) في - من
ب) من - في
ج) في- إلى
د) من - إلى
در روایت (إنما الناس مع الملوک و الدنيا الا من عصم الله) "مع" ظرف به معنای ............. و "من" ........... می باشد.
الف) موضع الاجتماع - موصوله
ب) موضع الاجتماع - نکره موصوفه
ج) عند - نكره موصوفه
د) عند- موصوله
متعلق جار و مجرور "من" در آیه شریفه «فلم يجدوا لهم من دون الله أنصارا» کدام است؟
الف) لم يجدوا
ب) انصار
ج) عامل محذوف
د) متعلق ندارد
«من» در آیه شریفه « منهم من کلّم الله » به چه معنایی می باشد؟
الف) بدلیت
ب) ابتداء غایت
ج) تبيين جنس
د) تبعیض
نوع «ما» در عبارت « غسلته غسلا نعمّا» و «و ما تفعلوا من خير يعلمه الله» به ترتیب کدام است؟
الف)نکره تامه - شرطيه زمانیه
ب) نکره تامه - شرطيه غير زمانیه
ج) نکره ناقصه - شرطیه زمانیه
د) معرفه تامه - شرطيه غير زمانيه
"من" در آیه شریفه "ما ترى في خلق الرحمن من تفاوت" به چه معنی می باشد؟
الف) بدل
ب) زائده
ج) عن
د) تبعیض
گزینه صحیح در رابطه با "ما کسب" در آیه شریفه « ما أغنى عنه ماله و ما کسب» کدام است؟
الف) الذى کَسَبَه
ب) کَسبُه
ج) مكسبه
د) الذی کَسَبَه - کَسبُه
گزینه صحیح در رابطه با "من" در عبارت « انما الناس مع الملوک و الدنيا الا من عصم الله» کدام است؟
الف) موصوله
ب) استفهاميه
ج) شرطيه
د) نکره موصوفه
در آیه ی شریفه (والله معكم) و در حکایت «ذهبت من معه» معنای "مع" به ترتیب :
الف) موضع الاجتماع - موضع الاجتماع
ب) موضع الاجتماع - مرادفة عند
ج) زمان الاجتماع - زمان الاجتماع
د) مرادفة عند - مرادفة عند
گزینه صحیح درباره «من» در جمله «من يكرمنی اکرمه» کدام است؟
الف) شرطيه
ب) استفهاميه
ج) موصوله
د) در هر سه مورد شرطیه؛ استفهامیه؛ موصوله محتمل است
در آیه شریفه « مهما تأتنا به من آية لتسحرنا بها» کلمه «مهما» در کدام معنا به کار رفته است؟
الف) ما لا يعقل غير الزمان مع تضمن معنى الشرطة
ب) الزمان و الشرط
ج) الاستفهام
د) الموصولة
«ما» در عبارات «ما أحسن تواضع الاغنياء للفقراء» و « إن تبدوا الصدقات فنعمّا هي» به ترتیب کدام است؟
الف) نکره تامه - نکره تامه
ب) نكره ناقصه - معرفه تامه
ج) معرفه تامه - نکره تامه
د) نکره تامه - معرفه تامه
"مذ و منذ" حرف جر بمعنی ....... إن كان الزمان ماضيا و بمعنی ............. ان كان حاضرا و بمعنی .............. و ............ جميعا إن كان معدودا
الف) من - الی - في - الى
ب) من - في - من - الى
ج) الى - من - من - في
د) فی - من - الی - من
معنی «مع» در « الله معكم» کدام است؟
الف) موضع الاجتماع
ب) زمان الاجتماع
ج) مرادفة عند
د) موضع و زمان الاجتماع
گزینه صحیح در رابطه با کلمه «من» در عبارت "مررت بمن معجب لک" کدام است؟
الف) موصوله
ب) استفهاميه
ج) نكره موصوفه
د) شرطيه
در جمله «أعجب زيد ما كره عمرو اگر مراد از "ما"..... باشد ..... زيد جایز نیست
الف) غير ذوي العقول – رفع
ب) غير ذوي العقول - نصب
ج) ذوي العقول - رفع
د) الذين - نصب
در رابطه با عبارت «ما رايته منذ يومنا» کدام ترجمه مناسب است؟
الف) ندیده ام او را از روز گشته تا الان
ب) ندیده ام او را در امروز
ج) ندیده ام او را از روز گذشته
د) ندیده ام او را در روز گذشته
گزینه صحیح در رابطه با معنی و نقش کلمه «مهما» در آیه شریفه: « مهما تأتنا به من آية لستحرنا بها» کدام است؟
الف) شرطیه زمانیه – مفعول فيه
ب) شرطيه غير زمانیه - مبتدا
ج) شرطيه غير زمانیه - منصوب بنا بر اشتغال
د) شرطيه غير زمانیه - منصوب بنا بر اشتغال یا مبتدا
معانی حرف «من» در آیه شریفه: « ما يودُّ الذين كفروا من أهل الكتاب و لا المشركين أن ينزل عليكم من خير من ربكم» به ترتیب ..............
الف) تبيين – تعلیل - زائده
ب) زائده -- تبعیض - تبيين
ج) تبیین – زائده - ابتداء غایت
د) ابتداء غایت - تبعیض - زائده
نوع "ما" در صورت رفع « الميتة» در آیه شریفه «انما حرم عليكم الميتة» چیست؟
الف) کافه
ب) موصول
ج) مصدریه
د) موصوفه
کدام گزینه در مورد معانی «مع» صحیح است؟
الف) موضع اجتماع ، زمان اجتماع ، مرادف عند
ب) ابتدای غایت ، مرادف عند ، به معني على
ج) انتهای غایت ، مرادف علی ، مرادف لدى
د) موضع اجتماع ، زمان اجتماع ، مرادف لدن
در کدام گزینه «من» زائده است
الف) أرونی ما ذا خلقوا من الارض
ب) ما ننسخ من آية
ج) أرضيتم بالحياة الدنيا من الآخره
د) ما ترى في خلق الرحمن من تفاوت
منذ در مثال «مارأيته منذ عامنا» به چه معنی است؟
الف) الى
ب) من
ج) في
د) من و الى جميعا
کدام گزینه از وجوه متی نیست؟
الف) حرف به معنی من
ب) حرف به معنی علی
ج) حرف به معنی وسط
د) حرف شرط
"ما" در مثال « قل ما يكون لي أن أبدّله» چیست؟
الف) مای موصوله
ب) مای شرطيه
ج) مای مصدرية
د) مای نافیه
«ما» در آیه شریفه « فقليلا ما يؤمنون» كدام گزینه بر غیر ترجیح دارد؟
الف) ما زائده است برای تقویت
ب) ما زائده افاده تقلیل
ج) ما مصدريه
د) ما نافيه
کدام وجه در مورد «ماذا» بیان نشده است؟
الف) ما موصوله، ذا اشاره
ب) ما استفهاميه، ذا اشاره
ج) ما استفهامية، ذا موصوله
د) ما استفهاميه، ذا زائده
نوع «ما» در مثال « و ضاقت الأرض عليهم الأرض بما رحبت » چیست؟
الف) مصدریه زمانیه
ب) زائده
ج) موصوله
د) مصدريه غير زمانيه
کدام وجه در مورد «ماذا» بیان نشده است؟
الف) ما موصوله، ذا اشاره
ب) ما استفهاميه، ذا اشاره
ج) ما استفهامية، ذا موصوله
د) ما استفهاميه، ذا زائده
ما در مثال (كلما أضاء لهم مشوا فيه ) از کدام قسم می باشد؟
الف) شرطیه زمانيه
ب) شرطيه غير زمانيه
ج) مصدریه زمانيه
د) مصدريه غير زمانيه
من در مثال (من يفعل هذا الا زيد) از کدام قسم می باشد؟
الف) استفهاميه
ب) نافيه
ج) موصوله
د) موصوفه
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
نون: ن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
در کدام کلمه «نون وقایه» به کار نرفته است؟
الف) كأنّی
ب) تعرفوننی
ج) درانی
د) انَّنی
تصديق جمله «ما قام سعید» با کدام کلمه صورت می پذیرد؟
الف) بلی
ب) نعم
ج) لا
د) بل
در مثال "هندات" تنوینی که هند علم میگیرد چیست ؟
الف) مقابله
ب) عوض
ج) ترنم
د) تمکین
تنوین "يومئذ" و "واهية " در آیه ( انشقت السماء فهي يومئذ واهية) طبق نظر ابن هشام .............. و ............ می باشد.
الف) عوض - تنکیر
ب) تمکین - تنکیر
ج) تمکین - تمكين
د) عوض - تمكين
نوع تنوين در کلمه «عرفات» را مشخص کنید
الف) عوض من الحرف الاصلى
ب) المقابلة
ج) التنكير
د) الصرف
نوع تنوین در کلمات ( مسلماتٍ و يؤمئذٍ و صهٍ) به ترتیب کدام است؟
الف) مقابله - تنكير - عوض
ب) تمكين – عوض - مقابله
ج) مقابله - عوض - تنکیر
د) تنكير - تمكين - عوض
تنوین " كل " و " صه " به ترتیب:
الف) تمکین - عوض
ب) عوض - تنكير
ج) تمکین - تنکیر
د) عوض - عوض
إذا قيل : "أ لم يقم زيد" إن كان الاستفهام على حقيقته – فتقول أذا أثبت القيام: ..... و إن نفيته قلت: ......
الف) نعم - بلی
ب) بلي - لا
ج) بلي - نعم
د) نعم - لا
عبارت « وهو اللاحق لبعض الأسماء المبنية فرقا بين معرفتها و نكرتها» مربوط به تنوين............... می باشد.
الف) تمكن
ب) عوض
ج) تنكير
د) ترنّم
نوع نونی که دو کلمه ی «و ليكوناً » و «لیسجنن» به آن ختم شده است را مشخص کنید.
الف) ثقيله - اناث
ب) وقایه - اناث
ج) خفيفه - ثقيله
د) ترنم - خفيفه
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
هاء: ه ، ها ، هل ، هو
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
نوع «ها» در عبارت قرآنی «ها انتم أولاء تحبّونهم و لا يحبّونکم» چیست؟
الف) اسم فعل
ب) ضمير مؤنث
ج) حرف تنبیه
د) حرف تاکید
کدام گزینه صحیح است؟
الف) هل لست أخاه في الهدى
ب) لا أبالي هل على قارئ أم محمد
ج) متى لا ينام زید
د) أ لم ينم على في المدرس
تفاوت معنای « له عندى عشرة دارهم إلا درهمٌ» با «له عندى عشرة دراهم إلا درهما» چیست؟
الف) در هر دو به ده درهم اقرار کرده است
ب) در هر دو به نه درهم اقرار کرده است
ج) در اولی به ده و در دومی به نه درهم اقرار کرده است
د) در اولی به نه و در دومی به ده درهم اقرار کرده است
کدام گزینه ممتنع نیست؟ (طبق نظر ابن هشام)
الف) هل زيدا ضربت
ب) هل زيد قائم أم عمرو ( أم متصله)
ج) هل لم يقم
د) هل قام الا زيد
«هاء تنبیه» در کدام گزینه استعمال نمی شود؟
الف) الاشارة المختصة بالبعيد
ب) نعت ايّ في النداء
ج) اسم الله تعالى في القسم عند حذف الحرف
د) ضمير رفع المخبر عنه باسم الاشارة
آیه شریفه «هل جزاء الإحسان إلا الإحسان» ناظر به کدام یک از ویژگیهای «هل» است؟
الف) هل مخصوص به جمله مثبت است
ب) از هل اراده نفی شده است
ج) هل مختص به تصدیق است
د) هل بر شرط داخل نمی شود
«ها» در «یا ایّها الرجل» و «ها انتم أولاء» به ترتیب از کدام نوع است؟
الف) ضمير مؤنث - حرف تنبيه
ب) حرف تنبیه -- حرف تنبيه
ج) حرف تنبیه – هاء سکت
د) اسم فعل -- حرف تنبيه
کدام گزینه از وجوه تفاوت هل با همزه محسوب نمی شود؟
الف) اختصاص به ایجاب
ب) عدم دلالت بر شرط
ج) به معنای قد آمدن
د) دخول بر شرط
«هاء» تنبیه در کدام مورد استعمال نمی شود؟
الف) اسم الله تعالى في القسم عند حذف الحرف
ب) نعت ای» في النداء
ج) ضمير الرفع المخبر عنه باسم اشارة
د) الاشارة المختصة بالبعيد
گزینه صحیح در مورد « ها » در آیه مبارکه «هاؤم اقرؤوا كتابيه » کدام است؟
الف) فعل غير متصرف است به معنای خذ
ب) اسم فعل به معنای تعالوا
ج) اسم فعل به معنای ادرک
د) اسم فعل به معنای خذ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
واو: و ، وا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
در کدام حکم، «واو» عاطفه با «حتى» عاطفه مشترک است؟
الف) عطف ما حقه التثنية أو الجمع
ب) عطف ما لا يستغني عنه
ج) عطف العام على الخاص و بالعکس
د) عطف الصفات المفرقة مع اجتماع منعوتها
معنای «واو» در کدام جمله با بقیه جملات متفاوت است؟
الف) بعت الشاء شاة و درهما
ب) قام زيد و عمرو
ج) فأنجيناه وأصحاب السفينة
د) کذلك يوحي إليك و إلى الذين من قبلك
کدام گزینه در مورد «وا» صحیح می باشد؟
الف) تكون حرف نداء مختصة بالاستغاثة
ب) قد يستعمل للاستغاثه و الندبة
ج) أجيز استعماله في النداء الحقيقي
د) تكون اسما بمعنى أتلهف
«واو» در آیه شریفه «اتقوا الله و يعلمكم الله» به چه معنایی می باشد؟
الف) الحالية
ب) العاطفة
ج) الاستئناف
د) الزائده
«واو» در آیه شریفه (و القرآن الحکیم) برای چیست؟
الف) زائده
ب) قسم
ج) عاطفه
د) استینافيه
.......... حرف نداء مختصة بباب الندبه و ...........حرف نفي و نصب و استقبال
الف) وا – کی
ب) وا - لن
ج) یا - لَن
د) یا - کی
واو القسم لا تدخل إلا على .... و لا تتعلق إلا.....
الف: مظهر - بمذكور
ب: ضمیر - بمذكور
ج: مظهر - بمحذوف
د: ضمیر - بمحذوف
در آیه «رب اغفر لي و لوالدی و لمن دخل بيتی مومنا و للمومنین و المومنات» کدام ویژگی «واو» اراده شده است؟
الف) عطف الصفات المفرقة
ب) عطف عامل حذف و بقى معموله
ج) عطف العام على الخاص
د) عطف ما لا يستغني عنه
در کدامیک از گزینه های زیر عطف بر محل صحیح است؟
الف) مررت بزید و عمرا
ب) ليس زيد بقائم و لاقاعدا
ج) أن زيدا و عمرو قائمان
د) ان زیدا قائم و عمر
در کدامیک از مثالهای زیر «واو» زائده است؟
الف) فاذا و أنت تعين من يبغيني
ب) واو دوم در «والتين و الزيتون»
ج) سبعة و ثامنهم کلبهم
د) و اتقوا الله و يعلمكم الله
واو در آیه شریفه «و اتقوا الله و يعلمكم الله» چه می باشد؟
الف) عاطفه
ب) واو معیت
ج) حالیه
د) استینافيه
کدام گزینه از اقسام واو ما بعد منصوب می باشد؟
الف) واو مفعول معه
ب) واو ربّ
ج) واو حاليه
د) واو قسم
در آیه « اتقوا الله و يعلمكم الله» واو به چه معنایی است؟
الف) حالیه
ب) زائده
ج) استیناف
د) عاطفه
کدام گزینه در مورد «وا» صحیح نیست؟
الف) تكون حرف نداء مختصا بباب الندبة
ب) أجاز بعضهم استعماله في المستغاث
ج) اجاز بعضهم استعماله في النداء الحقيقي
د) تكون اسما له «اعجب»
«واو» اول در مثال «و اتقوا الله و يُعلّمكم الله » به چه منظور است؟
الف) عاطفه
ب) واو حالیه
ج) استیناف
د) زائده
وجه تمایز واو از سایر حروف عطف در این حدیث چیست؟ «لولا أن الذنب خير من العجب ما خلا الله بين عبده المؤمن و بين ذنب أبدا»
الف) عطف سببی بر اجنبی
ب) عطف شئ بر مرادف خود
ج) عطفی که بی نیاز نیستیم از آن عطف
د) عطف عام بر خاص
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
یاء: ی ، یا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
نوع «یا» را در آیه «ألا يا اسجدوا» مشخص کنید.
الف) زائده
ب) حرف تنبیه
ج) حرف نداء و منادی محذوف
د) حرف تنبیه - حرف نداء و منادی محذوف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باب رابع: مبتدا و خبر ، فاعل و مفعول ، عطف بیان و بدل ، اسم فاعل و صفت مشبهه ، مسوغات ابتدا به نکره ، اقسام عطف ، لازم و متعدی و ...
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● در کدام عبارت، مسوغ ابتدا به نکره، عمومیت است؟
الف) أجل مسمى عنده
ب) طاعة و قول معروف
ج) هل رجل في الدار
د) السمن منوان بدرهم
● رابط خبر در جمله «زید نعم الرجل» چیست؟
الف) الضمیر
ب) (ال) النائبة عن ضمیر
ج) عموم يشمل المبتدا
د) الإشاره
● رابط خبر در جمله «إذا هي شاخصة أبصار الذين كفروا» چیست؟
الف) ضمير مذکور
ب) یکی بودن مبتدا و جمله خبر از نظر معنی
ج) ضمير مقدر
د) اعاده و تکرار معنای مبتدا در خبر
● فایده اضافه در کدامیک از عبارات زیر، «کسب ظرفیت» می باشد؟
الف) تؤتي أكلها كل حين
ب) يلتقطه بعض السيارة
ج) أي منقلب ينقلبون
د) إنارة العقل مكسوف بطوع قوی
● در جملات «بعثه و الناس ضلال في حيرة - فخرج على قومه في زينته» حال را به ترتیب مشخص کنید.
الف) في حيرة - في زينتها
ب) الناس ضلال في حيرة - على قومه
ج) الناس ضلال في حيرة - في زينته
د) ضلال -على قومه
● نقش «حفظا» در آیه شریفه «و حفظا من كل شيطان مارد» چیست؟
الف) مفعول به
ب) مفعول معه
ج) مفعول فيه
د) مفعول لها
● نقش «هی» ومرجعش در آیه شریفه «ان هي الا حياتنا الدنيا» به ترتیب....... و ...... می باشد.
الف) مبتدا - الدنيا
ب) مبتدا - حیات
ج) اسم ان - حیات
د) اسم ان - الدنيا
● با توجه به آیه شریفه «کنت انت الرقيب عليهم» گزینه صحیح در مورد ضمير فصل را مشخص کنید.
الف) أنت اسم كان
ب) أنت ضمیر فصل و تاکید
ج) أنت ضمیر فصل و مبتدا
د) أنت ضمیر فصل و خبر كان
● در کدام گزینه مضاف کسب ظرفیت کرده است؟
الف) سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون
ب) تلتقطه بعض السيارة
ج) صبيحة أي يوم سفرک
د) تؤتي أكلها كل حين
● علت تعديه فعل لازم در جمله «کسی زیدٌ» چیست؟
الف) تحویل حركة العين
ب) اسقاط الجار
ج) التضمين
د) باب المفاعله
● در عبارت «صبيحة أي يوم سفرک» مضاف به سبب إضافه، چه چیزی کسب کرده است؟
الف) التعريف
ب) الظرفية
ج) وجوب التصدير
د) بناء
● إن وقع بعد أسماء الشرط فعل متعد فهی ..........
أ. مبتدأة مطلقا
ب. مفعولة به مطلقا
ج. مبتدأة أو منصوبة بمحذوف إن وقع على ضميرها
د. مبتدأة أو منصوبة بمحذوف إن كان واقعا عليها
● اختلف النحاة في جواز العطف على ........
أ. معمولی عامل واحد
ب. معمولات عامل
ج. معمول أكثر من عاملين
د. معمولی عاملين
● در کدام مورد، رابط باید «الضمير الملفوظ به» باشد؟
أ. جواب اسم الشرط المرفوع بالإبتداء
ب. الجملة المفسرة لعامل الاسم المشتغل عنه
ج. ألفاظ التوكيد الأول
د. العاملان في باب التنازع
● رابط خبر در جمله «قل هو الله أحد» چیست؟
الف) اعادة المبتدأ بلفظه
ب) اعادة المبتدأ بمعناه
ج) الضمير المذكور
د) كون الجملة نفس المبتدأ في المعنى
● مما افترق فيه الحال و التمييز، أن الحال قد يتوقف معنى الكلام عليها، كقوله تعالى ..
الف) خشا أبصارهم يخرجون
ب) ولا تمش في الأرض مرحا
ج) فخرج على قومه في زينته
د) و تنحتون الجبال بيوتا
● گزینه صحیح در رابطه با تجزیه کلمه (غسلين) در آیه شریفه «ولا طعام إلا من غسلين» کدام است؟
الف) اسم مفرد رباعی مزید
ب) اسم مفرد ثلاثی مزید
ج) اسم خماسى مجرد
د) جمع مکسر
● تجزیه کلمه (لا تذرن) در آیه شریفه «و قالوا لا تذرن آلهتكم» کدام است؟
الف) فعل نهی موکّد صیغه ۹
ب) مضارع منفی موکّد صیغه ۹
ج) مضارع منفی ساده صیغه ۱۲
د) فعل نهی ساده صیغه ۱۲
● نقش و اعراب جمله مشخص شده در آیه شریفه «و قالوا لو کنّا "نسمع أو نعقل" ما كنّا في اصحاب السعير» کدام است؟
الف) مقول قول، محلا منصوب
ب) جواب لو، محلی از اعراب ندارد
ج) مستأنفه، محلی از اعراب ندارد
د) خبر فعل ناقصه، محلا منصوب
● ارکان جمله « إنّا کنّا طاغين » را مشخص نمایید.
الف) نا - طاغين
ب) نا - كنّا طاغين
ج) کنّا - طاغين
د) إنّا - طاغين
● وزن و تجزیه کلمه «المُسَمّی» چیست؟
الف) مُفَعَّل - اسم مفعول از باب تفعيل
ب) مُفَعَّل - مصدر میمی
ج) مُفَعلَی - اسم مفعول از باب افعال
د) مُفَعَّل - اسم مفعول از باب تفعيل و مُفَعَّل - مصدر میمی
● به نظر مصنف، کدام گزینه در بیان فرق «عطف بیان» و «بدل» صحیح نیست؟
أ. عطف البيان يوافق متبوعه في تعريفه و تنكيره بخلاف البدل
ب. عطف البيان لا يكون بلفظ الأول بخلاف البدل
ج. عطف البيان لا يكون جملة بخلاف البدل
د. عطف البيان لا يكون تابعا لجملة بخلاف البدل
● در کدام یک از موارد، حال منتقله» است؟
أ. هذا مالک ذهبا
ب. خلق الإنسان ضعيفا
ج. ولی مدبرا
د. بعته يدا بيد
● «زید» در مثال «ما جاءنی من امرأة ولا زید» و «قاعد» در مثال «ما زيد قائما لكن قاعد»، به ترتیب ... و ... می باشد.
أ. عطف بر محل «امرأة» - خبر برای مبتدای محذوف
ب. عطف بر لفظ «امرأة» - عطف بر محل «قائم»
ج. عطف بر محل «امرأة» - عطف بر محل «قائم»
د. عطف بر لفظ «امرأة» - خبر برای مبتدای محذوف
● طبق نظر مصنف، کدام مثال از باب مطاوعه» است؟
أ. استنصحته فنصحنى
ب. استعطيه درهم فأعطانی درهما
ج. کسوت زيدا الثوب فكسيه
د.استكتبته الكتاب فكتبه
● کدام مورد، جزء موارد عود ضمیر بر متأخر لفظی و رتبی ذکر نشده است؟
أ. أن يكون الضمير مخبر عنه فيفسره خبره
ب. أن يكون الضمير مرفوعا بثاني المتنازعين المعمل أولهما
ج. أن يكون الضمير مرفوعا ب «نعم أو بئس»
د. أن يكون الضمير مبدلا منه الظاهر المفسر له
● کدام یک از موارد زیر جزء فرقهای عطف بیان و بدل نیست؟
أ. إن البيان لا يكون تابعا لجملة بخلاف البدل
ب. إن البيان لا يخالف متبوعه في إعرابه ولكن البدل يخالفه
ج. إن البيان لا يكون بلفظ الأول بخلاف البدل
د. إن البيان لا يكون فعلا تابعا لفعل بخلاف البدل
● در مثال ... حال، ملازمه است وجوبا.
أ. ولّی مدبرا
ب. بعته يدا بيد
ج. جاء زيد أمس راكبا
د. "خُشّعا أبصارهم يخرجون"
● رابط جمله خبر به مبتدا در سه آیه شریفه: "الحاقة ما الحاقة" و "الذين كذبوا بآياتنا واستكبروا عنها اولئک أصحاب النار" و "فإذا هي شاخصة أبصار الذين كفروا" به ترتیب چیست؟
أ. ضمير موجود در «الحاقة» عمومیت لفظ «أصحاب» - ضمير مستتر در «شاخصة»
ب. تکرار لفظ مبتدا - اسم اشاره - معنای خبر عين مبتدا است
ج. تکرار لفظ مبتدا عمومیت لفظ «أصحاب» - معنای خبر عين مبتدا است
د. ضمير موجود در «الحاقة» - اسم اشاره ضمير مستتر در «شاخصة »
● کدام یک از موارد زیر جزء مواردی که فعل در آن موارد همیشه لازم می شود»، نیست؟
أ. أن يكون الفعل على وزن « استفعل » و هو دال على التحول
ب. أن يدل الفعل على سجية
ج. أن يكون الفعل رباعیا مزيدا فيه
د. أن يكون الفعل على وزن « فاعل »
● وزن کلمات « نراه» و «راعون» به ترتیب......................... است.
الف: نفلُه - فاعُون
ب: نفعله - فاعِلُون
ج: نفعَلُ - فاعِلُون
د: نفال - فاعُون
● در آیه شریفه « ان اعبدوا الله و اتقوه و اطيعون يغفر لكم» علت جزم «يغفر» کدام است؟
الف: جواب إن شرطيه
ب: صفت برای اعبدوا
ج: جواب برای فعل امر
د: بدل از فعل ما قبل
● نقش و اعراب جمله مشخص شده در آیه شریفه «و قال نوح رب لا تذر على الأرض من الكافرين ديارا» کدام است؟
الف: جواب ندا و محلی از اعراب ندارد
ب: مفعول به قال و محلا منصوب
ج: جواب شرط محذوف و محلا مجزوم
د: مستانفه و محلی از اعراب ندارد]
● مثال «من يفعل ذلک يلق أثاما يضاعف له العذاب» مربوط به کدامیک از فرقهای عطف بیان با بدل است.
الف) انّ العطف لا يكون تابعا لجملة بخلاف البدل
ب: انّ العطف لا يكون فعلا تابعا لفعل بخلاف البدل
ج: انّ العطف لا يكون مضمرا بخلاف البدل
د: انّ العطف لا يكون جملة بخلاف البدل
● کدام گزینه از ویژگی های ضمیر شأن و قصه نمی باشد؟
الف: ان مفسره لا يكون الا جملة
ب: انه يعمل فيه العوامل الأ الابتداء
ج: أنه لا يتبع بتابع
د: انه ملازم للافراد
● رابط جمله خبر در آیه شریفه «و الذين كذبوا باياتنا و استكبروا عنها اولئک اصحاب النار» کدام است؟
الف: اعادة المبتدا بمعناه
ب: الضمير
ج: ال النائبة عن الضمير
د: اسم الاشاره
● رابط خبر در جمله «و الذين يمسّكون بالكتاب و أقاموا الصلاة إنا لانضيع اجره المصلحین» چیست؟
الف) اعادة المبتدا بلفظه
ب) اعادته بمعناه
ج) الضمير المستتر في لانضيع
د) عموم يشمل المبتدا
● امکان توجه عامل به سوی معطوف از شرایط ............... است
الف: عطف بر محل
ب: عطف بر توهم
ج: عطف بر معني
د: عطف بر لفظ
● نقش «جهارا» در آیه «ثم إنّی دعوتهم جهارا» چیست؟
الف) مفعول به
ب) مفعول له
ج) مفعول مطلق
د) حال
● نوع مستثنی در آیه «فلم يزدهم دعائي إلا فرارا» چیست؟
الف) مستثنی متصل
ب) مستثنی مفرغ
ج) مستثنی منقطع
د) مستثنی تام موجب
● با توجه به ترکیب آیه «خاشعة أبصارهم ترهقهم ذلة» كدام ترجمه مناسب تر است؟
الف) در حالی که چشمهایشان فرو افتاده، ذلت و خواری آنها را فرا می گیرد
ب) چونکه چشمهایشان فرو افتاده، ذلت و خواری آنها را فرا می گیرد
ج) زمانی که چشمهایشان فرو افتاده، ذلت و خواری، آنها را فرا می گیرد
د) در حالی که چشمهایشان فرو افتاده، ذلت و خواری آنها را فرا می گیرد - زمانی که چشمهایشان فرو افتاده، ذلت و خواری، آنها را فرا می گیرد
●نقش کلمه مشخص شده در آیه « إنهم يرونه بعيدا» کدام است؟
الف) حال
ب) تميیز
ج) خبر
د)مفعول به دوم
● حروف اصلی کلمات «دائمون - ملومین» به ترتیب کدامند.
الف) دوم - لوم
ب) دئم - لوم
ج) دوم - لئم
د) دوم - ملم
● تجزیه صحیح فعل مضارع در آیه شریفه "و لاتَذَرُنَّ ودّا و لا سُواعا" کدام است؟
الف) مضارع معلوم منفی مؤكد به نون تأکید ثقیله صیغه ۹ از ماده وذر
ب) مضارع معلوم منهی مؤكد به نون تأکید ثقیله صیغه ۹ از ماده وذر
ج) مضارع معلوم منهی مؤكد به نون تأکید ثقیله از صیغه ۷ از ماده وذر
د) مضارع معلوم منهی موکد به نون تأكيد ثقيله صیغه ۹ از ماده تذر
● نقش ترکیبی کلمه «ذهب» در عبارت (عندي عسجد أي ذهب) کدام است؟
الف: خبر برای مبتدای محذوف
ب: عطف نسق
ج: عطف بیان یا بدل
د: مبتدا برای خبر محذوف
● گزینه صحیح در « ان تزرنی ازرک و اذاً احسن الیک» کدام است؟
الف) ان قدرت العطف على الجملتين جزمت
ب) ان قدرت العطف على الجواب جاز الرفع و النصب
ج) ان قدرت العطف على الجواب جزمت
د) ان قدرت العطف على الجملتين نصبت فقط
● در صورتی که بعد از اسم شرط فعل متعدی ذکر شود .........
أ. در همه موارد اسم شرط فقط مفعول به است
ب. اسم شرط مفعول به است در صورتی که فعل متعدی بر ضمیر آن اسم واقع شود
ج. در همه موارد اسم شرط فقط مبتدا است
د. اسم شرط فقط مبتدا است در صورتی که فعل متعدی بر متعلق آن اسم واقع شود
● ضمیر رابطه در کدام مورد باید ملفوظ باشد؟
أ. جواب اسم الشرط المرفوع بالابتداء
ب. معمول الصفة المشبهة
ج- الجملة الموصول بها الأسماء
د. ألفاظ التوكيد الأول
● در مورد علت نصب "حفظا" در آیه شریفه «إنّا زيّنا السماء الدنيا بزينة الكواكب و حقا من كل شيطان مارد» گزینه غلط کدام است؟
أ. عطف توهم بر "بزينة"
ب. عطف بر «السماء»
ج. مفعول له برای عامل محذوف
د. مفعول مطلق برای عامل محذوف
● حذف نون در فعل مضارع به خاطر ( قل لعبادي الذين آمنوا يقيموا الصلاة )
الف) أي: ليقيموها
ب) أنه بنفس الطلب لما تضمنه من معنى (إن) الشرطيه
ج) أنه بالطلب لنيابته مناب الجازم الذي هو الشرط المقدر
د) بشرط المقدر بعد الطلب
● احتمالات صحیح در کلمه «نحن» در آیه «و انا لنحن الصافون» چیست؟
الف) فقط ضمیر فصل
ب) ضمير فصل و تأكيد
ج) ضمير فصل و مبتدا
د) ضمیر فصل، تأكيد و مبتدا
● نقش ترکیبی موارد مشخص شده به ترتیب کدام است؟ «إلا ما امرتني به "أن اعبدوا الله"» «و ما انسانيه الا الشيطان "ان اذكره"»
الف) عطف بیان - بدل
ب) عطف بیان - عطف بیان
ج) بدل – عطف بیان
د) بدل – بدل
● در کدام عبارت، حال، موکّد مضمون جمله است؟
الف) ولی مدبرا
ب) زید ابوک عطوفا
ج) جاء القوم طرّا
د) فتمثل لها بشرا سويّا
● کدام گزینه در باب صفت مشبهه صحیح است؟
الف) زيد وجهَه حسن
ب) زید حسن عمرا
ج) زيد حسن في الحرب وجهُه
د) زيد حسن وجهَه
● خبر اسم شرط در مثال « من يقم أقم معه » طبق نظر مصنف کدام است؟
الف) فعل شرط
ب) فعل جواب
ج) مجموع فعل شرط و جواب
د) فعل مقدر
● تجزیه صحیح فعل «تمیز» در آیه « تكاد تميّز من الغيظ» چیست؟
الف) فعل مضارع از باب تفعیل
ب) فعل ماضی از باب تفعل
ج) فعل ماضی از باب تفعيل
د) فعل مضارع از باب تفعل
● ترکیب «زلفة» در آیه «فلما رأوه زلفة» چیست؟
الف) مفعول له
ب) تمییز
ج) حال از ضمير فاعلی در رأوه
د)حال از ضمير مفعولی در رأوه
● فعل يستثنون بر چه وزنی است و چه اعلالی در آن صورت گرفته است؟
الف) یستفعلون، اعلال بالتسكين فقط
ب) يستفلون، اعلال بالحذف
ج) يستفعون، اعلال بالتسكين و اعلال بالحذف
د) يسفعون، اعلال بالحركة
● تجزیه افعال (تَمَيَّزُ، لم يأتِ) چیست؟
الف) فعل ماضی باب تفعل، فعل مضارع مجزوم بر وزن يفعِ
ب) مضارع باب تفعیل، مضارع مجزوم بر وزن يفلِ
ج) ماضی باب تفعل، مضارع مجزوم مهموز العين
د) مضارع باب تفعل مضارع مجزوم بر وزن يفعِ
● ترکیب کلمه "دعائی و فرارا" در آیه شریفه «فلم يزدهم دعائي إلا فرارا» چیست؟
الف) دعائی مفعول دوم، فرارا بدل
ب) دعائی فاعل، فرارا منصوب بنا بر مستثنی
ج) دعائی فاعل، فرارا مفعول به دوم
د) دعائی مفعول به دوم، فرارا حال
● تجزیه "فاجر و كفّار" در «إنّك إن تذرهم يُضِلّوا عبادک و لا يلدوا إلا فاجرا کفّارا» چیست؟
الف) اسم فاعل - صیغه مبالغه
ب) صفة مشبهه - صیغه مبالغه
ج) اسم فاعل - صفة مشبهه
د) اسم فاعل - اسم فاعل
● با توجه به آیه شریفه «الذي خلق الموت و الحيوة ليبلوكم أيكم أحسن عملا و هو العزيز الغفور» کدام گزینه نادرست است؟
الف) جمله «ليبلوكم» محلا مجرور است
ب) جمله «خلق ...» لا محل لها
ج) «هو العزيز ...» لا محل لها
د) جمله « أيكم أحسن عملا » محلی از اعراب ندارد.
● کدامیک از مسوغات ابتدا به نکره در آیه شریفه «قول معروف و مغفرة خير من صدقة يتبعها أذی» وجود دارد؟
الف) خبر جار ومجرور است
ب) عطف
ج) نکره عام است
د) نكره عامله است
● رابط جمله حالیه در آیه شریفه «إن أكله الذئب ونحن عصبة» چیست؟
الف) نحن
ب) واو و ضمیر نحن
ج) واو
د) هي مستتر در عصبة
● در کدام یک از مثال های زیر عود ضمیر به متأخر نمی باشد؟
الف) كَبُرَت كلمة تخرج من افواههم
ب) إن هي إلا حياتنا الدنيا
ج) و بئس للظالمين بدلا
د) و إذا ابتلی ابراهیم ربُّه
● در مثال «لا تأكل سمكة و تشرب لبنا» چه اعرابی برای «تشرب» جائز است؟
الف) رفع و نصب فقط
ب) رفع و جزم فقط
ج) رفع؛ نصب و جزم
د) نصب و جزم فقط
● شرط امکان توجه عامل بسوی معطوف از شرائط ....... است.
الف) عطف بر لفظ
ب) عطف بر محل
ج) عطف بر توهم
د) عطف بر معنی
● نقش و اعراب جمله مشخص شده در آیه «ما يقال لك إلا ما قد قيل للرسل من قبلك "إن ربّک لذو مغفرة" » کدام است؟
الف ) بدل - محلا مرفوع
ب) بدل - محلا منصوب
ج) مستأنفة - محلی از اعراب ندارد
د) صفت - محلا مجرور
● در کدامیک از مثال های زیر مضاف از مضاف اليه کسب تعریف کرده است؟
الف ) هديا بالغ الكعبة
ب) غلام رجل
ج) الضاربو زید
د) مالک یوم الدين
● در کدامیک از مثال های زیر عطف، جائز است؟
الف) ما جائتی من إمرأة و لا زيد
ب) ليس زید بقائم و لا قاعدا
ج) ما زيد قائما لكن قاعد
د) اني لست مدرک ما مضى و لا سابقٍ شيئا
●
●
●
عبارتی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
همزه:آ، أجل، إذ، إذا، إذما، ال، ألا، إلّا، إلی، أن، أنّ، إنّ، أو، أی، إی، أیمن، أیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را توضیح دهید. «أن تجي للحال و ذلك بعد القسم نحو «والليل إذا يغشى» قيل لانها لو كانت للاستقبال لم تكن ظرفا لفعل القسم لأنه إنشاء لا إخبار عن قسم يأتي لأن القسم سبحانه قديم و لا لكون محذوف هو حال من الليل لأن الحال والاستقبال متنافيان »
● « والجنسية إما لاستغراق الأفراد و هي التي تخلف «كل» حقيقة او لإستغراق خصائص الأفراد وهي التي تخلفها «كل» مجازا أو لتعريف الماهية وهي التي لا تخلفها «كل» لاحقيقة و لا مجازا » الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) با ذکر یک مثال توضیح دهید
● با توجه به آیه «لا جناح عليكم إن طلقتم النساء ما لم تمسّوهنّ أو تفرضوا لهن فريضة » و عبارت « اجاب ابن الحاجب بمنع كون المعنى مدة انتفاء احدهما بل مدة لم يكن واحد منهما لانه نكرة في سياق النفي الصريح»، اشکال موجود در آیه و جواب ابن حاجب را توضیح دهید.
● عبارت مربوط به چه بحثی است؟ با ذکر مثال توضیح دهید. الأول: أن تكون المفاجأة فتختص بالجمل الاسمية ولاتحتاج لجواب و لا تقع في الابتداء و معناها الحال باعتبار ما قبلها»
● « اسم كذلک معمول لمحذوف يفسره ما بعد الفاء نحو «اما زید فاضربه » و يجب تقدير العامل بعد الفاء وقبل ما دخلت عليه؛ لأن «اما» نائبة عن الفعل فكأنها فعل والفعل لا يلى الفعل؛ و أما «ليس خلق الله مثله» ففي «لیس» ضمير شأن فاصل في التقدير » عبارت را با ذکر مبحث مربوطه توضیح دهید.
● در آیه شریفه چرا محل «أن» و ما بعدش نصب نیست؟ محل «أن» وصلتها بعد حذف الجار نصب عند الخليل و أكثر النحويين و جوز سيبويه أن يكون المحل جر ... و مما يشهد لمدعي الجر قوله تعالى: و أن المساجد لله فلا تدعو مع الله أحدا أصله: لا تدعوا مع الله أحدا لأن المساجد لله
● و هل هي ظرف مكان أو زمان أو حرف بمعنى المفاجاة أو حرف توكيد أي زائد الف ) موضوع بحث را مشخص کنید و متن را توضیح دهید ب ) بنابر مورد بالا عامل چه میشود
● أن تجيء للحال و ذلك بعد القسم كقوله تعالى : و الليل إذا يغشی الف ) موضوع بحث را مشخص کنید. ب ) شاهد مثال را به‌طور دقیق توضیح دهید.
● المسألة الرابعة في عملها و هو نصب المضارع بشرط تصديرها و ........ الف) موضوع عبارت چیست؟ ب) شروط نصب مضارع را بر روی مثال توضیح دهید
● و الفرق بين المعرف ب (أل) هذه و بين اسم الجنس النكرة هو الفرق بين المقيد و المطلق الف) مشار اليه هذه چیست؟ ب) عبارت را کاملا توضیح دهید.
● "و قوله تعالى «أ أنت فعلت هذا بالهتنا» محتمل لإرادة الاستفهام الحقيقي بأن يكونوا لم يعلموا أنه الفاعل و لإرادة التقرير بأن يكونو قد علموا" الف: عبارت مذکور را توضیح دهید. ب: به فرض اینکه همزه برای استفهام حقیقی باشد نوع استفهام را از جهت تصوری یا تصدیقی مشخص کنید. ج: طبق احتمال دوم نسبت به چه امرى اقرار گرفته می شود.
● بر اساس آیه شریفه « لننزعنّ من كل شيعة أيهم أشد » به سؤالات پاسخ دهید. الف) " أي" موصوله طبق نظر ابن هشام معرب است یا مبنی؟ ب) نقش " أي" در آیه شریفه چیست؟ ج) صله ی " أي" را مشخص کنید.
● « إذا ولى "أن" الصالحة للتفسير مضارع معه "لا" نحو: "أشرت اليه أن لا تفعل" جاز رفعه على تقدير "ا" نافية و جزمه على تقديرها ناهية و عليهما في "أن " مفسرة و نصبه على تقدير "لا" نافية و "أن " مصدرية » طبق عبارت ، وجوه اعرابی فعل "لا تفعل " را توضیح دهید.
● " قل انما يوحي الى انما الهكم الله واحد" « دعوى أن الحصر هنا باطلة لإقتضائها أنه لم يوح اليه غير التوحید مردود بأنه حصر مقيد إذ الخطاب مع المشركين فالمعنى ما أوحى الى في امر الربوبية إلا التوحيد لا الاشراك » اشکال و پاسخ موجود در عبارت را شرح دهید.
● « " لو كان فيهما آلهة الا الله لفسدتا" فلا يجوز في "إلا" هذه أن تكون للإستثناء من جهة المعني ..... و لا من جهة اللفظ.... .» چرا "إلا" در آیه نمی تواند استثنائیه باشد؟ هر دو جهت در بیان ابن هشام را توضیح دهید.
● « حرف جواب مثل نعم فتكون تصديقا للمخبر و اعلاما للمستخبر و وعدا للطالب» الف) عبارت مربوط به چه مبحثی است؟ ب) با ذکر مثال برای همه موارد توضیح دهید.
● عبارت را توضیح دهید. «محل «أن» و «أن» و صلتهما بعد حذف الجار نصب عند الخليل و جوز سيبويه أن يكون المحل جرا، و مما يشهد المدعي الجر قوله تعالى: (و أن المساجد لله فلا تدعوا مع الله أحدة، أصله: لا تدعوا مع الله أحدة، لأن المساجد لله ، و لا يجوز تقدیم منصوب الفعل عليه إذا كان «أن» وصلتها، لا تقول: «أنک فاضل عرفت»
● و انتصاب الفعل بعدها ب«ان» "مضمره بعينها" الف) عبارت و کلمات مشخص شده را توضیح دهید؟ ب) دو قول در انتصاب فعل را بنویسید ؟
● «و تستعمل مضافة فتكون ظرفا و لها حينئذ ثلاثه معان احدها موضع الاجتماع و لهذا يخبر بها عن الذوات» الف) عبارت مربوط به چه مبحثی است؟ ب) با ذکر مثال توضیح دهید.
● با توجه به عبارت "و اعلم انهم حكموا ل «ان و انّ» المقدرتین بمصدر معرف بحكم الضمير، لانه لا يوصف كما أن الضمیر کذلک فلهذا قرأت السبعة «ما كان حجتهم إلا أن قالوا» الف) موضوع بحث را مشخص کنید. ب) علت ترجیح نصب «حجتهم » بر رفع چیست؟
● باتوجه به عبارت «و الفرق بين المعرف ب (ال) هذه و بين اسم الجنس النكره هو الفرق بين المقيد و المطلق و ذلك لان ذا الالف و اللام يدل على الماهية يقيد حضورها في الذهن و اسم الجنس النكره يدل على مطلق الماهية، لا باعتبار قید» فرق بين معرف بال جنس» و «اسم جنس نكره را بنویسید.
● با توجه به عبارت «انها موصول حرفي مؤول مع معمولیه بالمصدر فان كان الخبر مشتقا فالمصدر الموول به من لفظه و ان كان جامدا قدر بالكون» الف) موضوع بحث را بنویسید. ب) با ذکر مثال برای هر دو قسم، آنها را توضیح دهید.
● "ان تكون للتنيبه فتدخل على اربعة، أحدها الاشارة غير المختصه بالبعيد الثاني ضمير رفع المخبر عنه باسم اشارة الثالث نعت أي في النداء الرابع اسم الله تعالى في القسم عند حذف الحرف" الف) ترجمه کنید ب) برای اقسام مذکور در عبارت مثالی بنویسید.
● « و يتخلص ان الانکار على ثلاثة أوجه، انکار علی یمن ادعى وقوع الشي و يلزم من هذا النفي و انکار على من أوقع الشيء و انکار الوقوع الشيء » الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) توضیح دهید.
● با توجه به آیه شریفه «امن هو قانت آناء الليل» عبارت زیر را توضیح دهید. "كون الهمزة فيه للنداء هو قول الفراء و يبعده أنه ليس في التنزيل نداء بعير «یا» و يقربه سلامته من دعوى المجاز ومن دعوی کثرة الحذف"
● عبارت مربوط به بطلان کلام قائلين به ناصب بودن جواب در اذای شرطیه است آن را توضیح دهید. انه يلزمهم في نحو«اذا جئتني اليوم اکرمتک غدا» ان يعمل« اکرمتک» في ظرفين متضادين و ذلک باطل عقلا اذا الحدث الواحد المعين لما يقع بتمامه في زمانين و قصدأ اذا المراد وقوع الاكرام في الغد لا في اليوم»
● « ربما توهم أن المراد بها الهمزة الواقعة بعد كلمة «سواء» بخصوصها ، وليس كذلک و الضابط: انها الداخلة على جملة يصح حلول المصدر محلها» الف) عبارت مربوط به چه مبحثی است؟ ب) عبارت را با ذکر مثالی توضیح دهید.
● عبارت را در قالب مثال مذکور توضیح دهید «و الثاني: أن تكون فعلا متعديا ناصبا له و فاعلها على الحدّ المذكور في فاعل «حاشا» و الجملة مستأنفة أو حالية على خلاف في ذلک و تقول: «قاموا خلا زيدا»
● عبارت را کامل توضیح دهید؟ و تقع أن بعدها كثيرا نحو قوله تعالى "لو أنهم آمنوا" و موضعها عند الجميع رفع، فقال سيبويه بالإبتداء و لا تحتاج إلى خبر، لاشتمال صلتها على المسند و المسند إليه و قيل: على الإبتداء و الخبر محذوف ثم قيل يقدر مقدما و قال إبن عصفور » بل يقدر هنا مؤخرا و ذهب المبرد إلى أنه على الفاعلية و الفعل مقدر بعدها
● عبارت مربوط به چه بحثی است؟ با ذکر مثال توضیح دهید. الأول: أن تكون المفاجأة فتختص بالجمل الاسمية ولاتحتاج لجواب و لا تقع في الابتداء و معناها الحال باعتبار ما قبلها»
● ضمن ترجمه عبارت، برای موارد مشخص شده مثال ذکر نموده و آنها را ترجمه کنید. « الخامس من معاني «ألا» "العرض و التحضيض" و معناهما طلب الشيء و لكن العرض طلب بلين و التحضيض طلب بحثّ»
● عبارت را با ذکر مثال برای هر مورد توضیح دهید. « و الأصح أنّ (أنّ) موصول حرفي مؤول مع معمولیه بالمصدر فان كان الخبر مشتق فالمصدر المؤول به من لفظه و إن كان جامدا قدر بالكون»
● عبارت را توضیح دهید؟ « التحقيق: أن «أو» موضوعة لأحد الشيئين أو الأشياء، و قد تخرج الى معنی «بل» و الى معنى الواو و أما بقية المعانی فمستفاد من غيرها»
● زيد على معانی «ان» معنيان آخران الأول بمعنی «قد» نحو: أن نفعت الذكرى و الثاني بمعنی «ان» نحو: و اتقو الله ان کنتم مؤمنین و اجاب الجمهور عن الاولى بانها شرط جيء بها للتهييج و الالهاب، و عن الثاني بانها تعليم للعباد كيف يتكلمون»
● عبارت مذکور را که درباره آیه «والليل إذا يغشی» است توضیح دهید. هو الصحيح أنه لا يصح التعليق ب «أقسم» الانشائي لان القديم لازمان له و أنه لا يمتنع التعليق با «کائنا» مع بقاء «اذا» على الاستقبال بدلیل صحة مجيء الحال المقدرة باتفاق»
● « لننزعنّ من كل شيعة ايهم اشد» جوّز الزمخشری کون ایّ موصولة مع أن الضمه اعراب فقدر متعلق النزع «من كل شيعة» و كانه قيل لننزعنّ بعض کل شیعه» ثم قدر انه سئل من هذا البعض فقيل «هو الذي هو أشد» با توجه به عبارت نظر مخشری را توضیح دهید.
● عبارت زیر را حرکت گذاری نموده و با مثال توضیح دهید : « فالاولى: الداخلة على علم منقول من مجرد صالح لها ملموح أصله ک ... »
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید. " مسألة إذا ولى أنه الصالحة للتفسير مضارع معه لا از رفعه على تقدير الا ثانية و جزمه على تقديرها ناهية و عليهما ف أن مفسرة و نصبه على تقدير لا نافية و أن مصدرية
● عبارت را حرکت گذاری و ترجمه نماید. " و اختلف في محل "ان" وصلتها بعد حذف الجار فذهب الخليل و الاکثرون الى انه نصب بالفعل المذكور و جوّز سيبويه خفضه بالجار المحذوف"
● پس از توضیح عبارت با ذکر مثال بنویسید مربوط به چه مبحثی است؟ "ان تكون بمنزله «ان» المصدریه معنا و عملا و يویده صحه حلول «أن» محلها و لانها لو كانت حرف تعليل لم يدخل عليها حرف تعليل" لو مفيد چه نکته ای می باشد در ضمن مثال توضیح دهید؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باء : بَلهَ ، بلی ، بَیدَ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● « الباء المفردة حرف جر لاربعة عشر معنی ...... منها القسم و هو اصل أحرفه و لذلك خصت بجواز ذكر الفعل و دخولها على الضمير و استعمالها في القسم الاستعطافی» الف) مشار اليه لذلک چیست؟ ب) اختصاصات باء قسم را بنویسید ج) مراد از قسم استعطافی در عبارت چه چیزی می باشد؟ مثال بزنید.
● « الثاني من معنى بيد أن تكون بمعنى من اجل و منه الحديث النبوي ................ و قال ابن مالک و غیره إنها بمعنى غير على حد قول النابغة الذبياني و لا عيب فيهم غير ان سيوفهم / بهن فلول من قراع الكتائب» نظر ابن مالک را به طور کامل در ضمن شعر توضیح دهید.
● عبارت را در قالب مثالهای مذکور توضیح دهید. «بل حرف اضراب فان تلاها جملة كان معنى الاضراب إما أبطال نحو: أم يقولون به جنه بل جاءهم بالحق. و إما انتقال من غرض الى الآخر نحو: ما أنا انتجيته بل الله انتجاه»
● قد اختلف في الباء من قوله تعالى: فسبح بحمد ربک فقيل: للمصاحبة، و الحمد مضاف إلى المفعول، و قيل: للإستعانة، والحمد مضاف إلى الفاعل. بنا بر هرکدام از دو قول، آیه را ترجمه کنید.
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید؟ "ان تلاها مفرد فهي عاطفة ثم أن تقدمها امر او ایجاب فهي تجعل ما قبلها كالمسكوت عنه و ان تقدمها نفى او نهی فهي لتقرير ما قبلها على حالته
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ثاء: ثَمَّ ، ثُمَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید. أجرى الكوفيون «ثم» مجرى الفاء والواو في جواز نصب المضارع المقرون بها بعد فعل الشرط»
● «و اما الترتيب فخالف قوم في اقتضائها ثم إياه تمسكا بقوله تعالى "خلقكم من نفس واحدة ثم جعل منها زوجها" » الف) استدلال قوم به آیه را توضیح دهید ب) یک پاسخ از ابن هشام بیان کنید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
جیم: جَلَل ، جَیرِ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
حاء: حاشا ، حتی ، حیث
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را توضیح دهید. حاشا في «حاش لله» عند الكوفين فعل قالوا لتصرفهم فيها بالحذف و لادخالهم اياها على الحرف قالوا و المعنی: جانب يوسف المعصية لا جل الله تعالی و لايتاتی مثل هذا التأويل في نحو قوله تعالی «حاش لله ما هذا بشرأ»
● "حتی موضوعة لافادة تقضى الفعل قبلها شيئا فشيئا إلى الغاية و «إلى» ليست كذلک فلذا يجوز ...... و لا يجوز .......... الف) دو مثال «كتبت حتی زید» و «كتبت إلى زيد » را در جای مناسب بگذارید. ب) مقصود عبارت را توضیح دهید.
● عبارت زیر را توضیح دهید . حيث وقد تقع مفعول به وفاقا للفارسی و حمل عليه «الله اعلم حيث يجعل رسالته » اذ المعنی: انه سبحانه و تعالى يعلم نفس المكان المستحق لوضع الرسالة فيه، لاشيئا في المكان، و ناصبها «یعلم» محذوفة مدلولا عليه به «اعلم» لا باعلم» نفسه...»
● عبارت را با شاهد مثال ها توضیح دهید. " و لا ينتصب الفعل بعد "حتی" الا اذا كان مستقبلا ثم ان كان استقباله بالنظر الى زمن التكلم فالنصب واجب نحو "لن نبرح عليه عاكفين حتى يرجع الينا موسی" و ان كان بالنسبه إلى ما قبلها خاصه فالوجهان نحو " و زلزلوا حتى يقول الرسول و الذين آمنوا معه مني نصرالله"
● و لا ينصب الفعل بعد حتى الا ذا كان مستقبلا ثم ان كان استقباله بالنظر الى زمن التكلم فالنصب واجب وان كان بالنسبة الى ما قبلها خاصة فالوجهان نحو "و زلزلوا حتى يقول الرسول" الف) عبارت را اعراب گذاری کنید ب) با توجه به مثال مذکور توضیح دهید
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
خاء: خلا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را در قالب مثال مذکور توضیح دهید «و الثاني: أن تكون فعلا متعديا ناصبا له و فاعلها على الحدّ المذكور في فاعل «حاشا» و الجملة مستأنفة أو حالية على خلاف في ذلک و تقول: «قاموا خلا زيدا»
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
راء: رُبَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● «و بأنها زائده في الأعراب دون المعني» الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) عبارت را در ضمن مثال توضیح دهید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
سین: سوف ، سواء ، سیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● ایراد بر توجیه و پاسخ آن را توضیح دهید. إنتصاب المعرفة بعد «لا سيما» نحو: لا سيما زيدأ، ممنوع عند الجمهور، و وجهه بعضهم بأن «ما» كاقة و أن لا سيما نزلت منزلة «إلا» في الإستثناء و رد بأن المثتثنی مخرج وما بعدها داخل من باب أولى و أجيب بأنه مخرج مما أفهمه الكلام السابق من مساواته لما قبلها و على هذا فيكون استثناء منقطعا
● و أجيب بأنه مخرج مما افهمه الكلام السابق عن مساواته لما قبلهاء الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) عبارت را توضیح دهيد؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عین: عدا ، عسی ، عَلُ ، عَلَّ ، علی ، عن ، عند ، عوض
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● التاسع (من معانی «علی») أن تكون للإستدراک و الإضراب، نحو: فوالله لا أنسى قتيلا رُزِئتُه / بجانب قوسی ما بقيتُ على الأرض / على أنّها تعفو الكلوم و إنّما / نُوکّل بالأدنى و إن جلّ ما يمضي الف) در شعر مذکور، کدام «علی» استدراکی است؟ ب) دو قولی را که در ترکیب این «علی» و مجرورش مطرح شده، بنویسید.
● قال الأخفش: إذا كان مجرور «علی» و فاعل متعلقها ضميرين لمسمى واحد نحو: «أمسک علیک زوجک» فهي اسم لأنه لا يتعدى فعل المضمر المتصل إلى ضميره المتصل في غير باب "ظن، فقد و عدم" الف) دلیل اخفش بر اسم بودن «علی» در آیه شریفه چیست؟ ب) به نظر مصنف آیه مذکور چگونه توجیه می شود؟
● اختلف في إعراب «عسی زيد أن يقوم» على أقوال الأول - وهو الجمهور - أنه مثل «كان زيد يقوم» و أستشكل بأن الخبر في تأويل المصدر و المخبر عنه ذات و لا يكون الحدث عين الذات. الف) اشکال مطرح شده بر قول جمهور را توضیح دهید. ب) یکی از جواب های اشکال مذکور را بیان کنید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
غین: غیر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
فاء: ف ، فی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● «أن يعطف بفاء السببية جملة ذات ضمير على جملة خالية منه أو بالعكس نحو «الم تران الله انزل من السماء ماء فتصبح مخضرة» و التحقيق في المسالة أن الفاء نزلت منزلة الجملة الواحدة ولهذا اكتفى فيهما بضمير واحد وحينئذ فالخبر مجموعهما» الف) متن را توضیح دهید ب) آیه شریفه را ترکیب کنید.
● قيل: الفاء تكون للإستئناف كقول جميل بن عبدالله : ألم تسأل الريع القواء فينطق / و هل تخبرنّك اليوم بیداء سملق أ. در شعر مذکور، چرا «فاء»، عاطفه (عطف فعل « ينطق» بر فعل «تسأل») یا سببیه نیست؟ ب. بنابر نظر ابن هشام چه «فاء»ی است؟
● برای «فاء» رابط شبه جواب به شبه شرط مثال زده و فایده ذکر «فاء» را بیان کنید. كما تربط الفاء الجواب بشرطه كذلک تربط شبه الجواب بشبه الشرط.
● من العطف على المعنى قولك: «ما تأتينا فتحدثنا» بالنصب أى ما يكون منک إتيان فحديث و يجوز رفعه فيكون إما عطفا على «تأتينا» أو على القطع فيكون موجبا الف) بنابر نصب "تحدث" دو احتمال در معنای مثال مذکور را بنویسید. ب) مقصود از "على القطع فيكون موجبا" و اشکال آن را بیان کنید.
● من روابط الجملة الخبرية أن يعطف بفاء السببية جملة ذات ضمير على جملة خالية منه أو بالعکس نحو قوله تعالى: «ألم تر أن الله أنزل من السماء ماء فتصبح الأرض مخضرة، و في المسألة تحقيق لأن الفاء نزلت الجملتين منزلة الجملة الواحدة و لهذا اكتفى فيهما بضمير واحد و حینئذ فالخبر مجموعهما. الف) رابط مذکور را بر آیه شریفه تطبیق دهید. ب) ربط عبارت «و في المسألة تحقيق » به قبل چیست؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
قاف: قد ، قط
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● السادس من معانی "قد" النفي حكى ابن سيدة: «قد كنت في خير فتعرفه» بنصب "تعرف" و هذا غریب و محمله على خلاف ما ذكر و هو أن يكون كقولك للكذوب وهو رجل صادق» ثم جاء النصب بعدها نظرا إلى المعنى الف) چه ارتباطی بین نصب "تعرف" و معنای نفی برای «قد» وجود دارد؟ ب) ابن هشام نصب "تعرف" را چگونه توجیه می کند؟
● من معانی قد الحرفية، التقليل و هو ضربان: تقلیل متعلق الفعل ... و تقلیل وقوع الفعل نحو: قد يصدق الكذوب و زعم بعضهم أن «قد في هذا المثال للتحقيق لأن التقليل يستفاد من قولك: «الكذوب يصدق» فإنه إن لم يحمل على أن صدور ذلک منه قليل لزم التناقض بين أول الكلام و آخره. الف) برای ضرب اول تقليل مثال زده و نحوه تقلیل را توضیح دهید. ب) در مثال مذکور چرا طبق قول دوم "قد" مفید تقلیل نیست؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاف: ک ، کأنَّ ، کأیِّن ، کذا ، کُل ، کلّا ، کِلا و کلتا ، کم ، کی ، کیف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● "و حتى إذا جاء أحدهم الموت قال ربّ ارجعون * لعلّي أعمل صالحا فیما تركت کلا إنّها كلمه هو قائلها .... در آية شریفه چرا «كلا» به معنای «حقا» یا «نعم» نیست؟ ب) معنای «كلا» در آیه چیست؟
● چگونه دو مثال مذکور در متن نظر فراء و کسانی را رد می کند؟ من المواضع التي يعود الضمير فيها على متأخر لفظا و رتبة أن يكون الضمير مرفوعا با نعم أو بئس و لا يفسر إلا بالتمييز نحو نعم رجلا زید و عن الفراء و الكسائي: أن المخصوص هو الفاعل و لا ضمير في الفعل و یردّه "نعم رجلا كان زید" و بئس للظالمين بدلا.
● چرا در فرض كليهما فقط یک وجه (تثنیه) در خبر «إن» جایز است ولی در فرض "کلاهما" افراد و تثنیه هر دو جایز است؟ إذا قيل: «إن زیدا و عمرا فإن قيل "كليهما: قيل: «قائمان» أو «کلاهما» فالوجهان
● تقع «کما» بعد الجمل كثيرة صفة في المعنى؛ فتكون نعتا لمصدر أو حالا، ويحتملهما قوله تعالى ويوم نطوي السماء كطئ السجل للكتب كما بدأنا أول خلق نعبده که فإن قدرته نعتا لمصدر فهو إما معمول ل «تعيده» أول «نطوى» در صورت نعت بودن «کما»، مشبه و مشبه به چیست؟ (دو احتمال)
● عبارت را توضیح دهید و بیان کنید مربوط به چه بحثی است؟ مفردان لفظا مثنيان معني ، مضافان ابدأ لفظ و معني إلي كلمة واحدة معرفة دالة علي اثنین اما بالحقيقة و التنصيص و اما بالحقيقة و الاشتراک
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
لام: ل ، لا ، لات ، لعل ، لکن ، لکنَّ ، لم ، لما ، لن ، لو ، لولا ، لوما ، لیت ، لیس
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را بر مثال هاي ذکر شده تطبیق دهید. «للام الإبتداء الصدرية و لهذا علّقت العامل في نحو: «علمت لزيد منطلق» و منعت من النصب على الإشتغال في نحو: «زیڈ لأنا أكرمه» و من أن يتقدم عليها الخبر في نحو: «لزيد قائم» و المبتدأ في نحو: «لقائم زیڈ »
● دلالت (لو) شرطيه بر امتناع جواب را با توجه به عبارت مذکور بررسی کنید. إنَّ (لو) تفيد امتناع الشرط خاصة ولا دلالة لها على امتناع الجواب ولا على ثبوته و لكنه إن كان مساويا للشرط في العموم الزم انتقاؤه؛ لأنه يلزم من انتقاء السبب المساوى انتقاء مسببه و إن كان أعم فلا يلزم انتفاؤه و إنما يلزم انتقاء القدر المساوی منه للشرط.»
● «الثاني أنها تفيد امتناع الشرط و امتناع الجواب جميعا، و هو باطل بمواضع كثيرة» الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) با ذکر مثال توضیح دهید.
● «الخامس؛ عطف المفرد السبي على الأجنبي عند الاحتياج الى الربط ک «مررت برجل قائم زيد و أخوه» و قولك في باب الاشتغال: «زیدا ضربت عمرا و أخاه» الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) منظور از مفرد سببي و أجنبی چیست؟ آن ها را در مثال های مذکور مشخص کرده و توضیح دهید.
● السابع من معاني «اللام» تو كيد النفي و هي الداخلة في اللفظ على الفعل مسبوقة بما كان أو بلم یکن» ناقصتين مسندتین لما أسند إليه الفعل المقرون باللام نحو قوله تعالى و لم يكن الله يغفر لهم و وجه التوكيد عند البصريين أن أصل «ما كان ليفعل»: «ما كان قاصدأ للفعل» الف) عبارت «مسندتین لما أسند إليه الفعل المقرون باللام» را بر آیه تطبیق دهید. ب) بصريون متعلق "ليفعل" را چه می دانند و تأکید موجود در جمله «ما كان ليفعل» را چگونه تبیین می کنند؟
● برای قسم مذکور از اقسام لام تبیین مثالی از فعل تعجب و مثالی از اسم تفضيل بزنید و مثال را ترجمه کنید. من معاني اللام التبيين و هي قد تكون لتبيين المفعول من الفاعل و ضابطها أن تقع بعد فعل تعجب أو اسم تفضيل مفهمين حبا أو بغضا.
● المعنى المشهور للكنّ هو الاستدراك بأن تنسب لما بعدها حكما مخالفا لحكم ما قبلها و لذلك لابد أن يتقدمها كلام مناقض لما بعدها ... أو ضد له .. أو خلاف ... الف) «استدراک» به چه معناست؟ ب. برای قسم دوم و سوم مثال بزنید.
● «أنها (لو) تفيد امتناع الشرط خاصة و لا دلالة لها على امتناع الجواب و لا على ثبوته و لكنه إن كان مساوية للشرط في العموم لزم انتفاؤه و إن كان أعم فلا يلزم انتفاؤه و إنما يلزم انتفاء القدر المساوی منه للشرط و هذا قول المحققين » عبارت را به طور کامل به همراه مثال برای دو حالت مذکور در متن توضیح دهید.
● لولا: « أحدها أن تدخل على جملتين أسمية ففعلية لربط امتناع الثانية بوجود الأولى » الف) در عبارت مذکور مراد از « اسميه ففعلية » چیست؟ ب) عبارت « لربط امتناع الثانية بوجود الاولی» را در ضمن مثال شرح دهید. ج) در حدیث شریف « لولاک یاعلى ما عرف المؤمنون من بعدی» ضمير كاف طبق نظر جمهور چه محلی از اعراب دارد؟
● « ليس كلمة دالة على نفي الحال و تنفي غيره بالقرينة نحو( ليس خلق الله مثله) و قول الامام الحسين عليه السلام: أو ليس حمزة سیدالشهداء عم أبي؟» الف) "ليس" در هر یک از مثال های مذکور برای نفی چه چیز (حال یا غیر حال) به کار رفته است؟ ب) اسم و خبر لیس را در هر دو مثال مشخص کنید.
● قال النبي (ص) «لو أن هذا الدين في الثرياء لنالته رجال من فارس» الف: معنا و وجه لو را در روایت شریفه مشخص کنید ب) كل عبارت « أن هذا الدين في الثرياء» محلا چه اعرابی دارد؟ ج) شرط و جزای "لو" را مشخص نمایید.
● عبارت را توضیح داده و برای یک مورد آن مثال بنویسید. « مذهب البصريين أن احرف الجر لاينوب بعضها عن بعض بقياس و ما اوهم ذلك فهو عندهم إما مؤول تأویلا يقبله اللفظ و إما على تضمین معنی فعل يتعدى بذلك الحذف»
● ان تكون عامله عمل «ان» و ذلک ان اريد بها نفي الجنس على سبيل التنصيص الف) عبارت را همراه با مثال توضیح دهید؟ ب) مقابل "على سبيل التنصيص" چیست ؟
● انها لا تعمل شيئا فان وليها مرفوع فمبتدا حذف خبره الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) ادامه مبحث را توضیح دهید؟
● «إن خاصية "لو" فرض ما ليس بواقع واقعا و من ثم انتفي شرطها في الماضي و الحال لما ثبت من كون متعلقها غير واقع» الف) منظور از "لو" در عبارت ، کدام وجه می باشد؟ ب) عبارت "فرض ما ليس بواقع واقعا" را با یک مثال توضیح کامل دهید.
● أحد وجوه «لا» النافية: أن تكون عاملة عمل «إن» وذلک إن أريد بها نفي الجنس على سبيل التنصيص و إنما يظهر نصب اسمها إذا كان خافضا أو رافعا أو ناصبا، و تخالف «لا» هذه «إن» من سبعة أوجه .... الف) با توجه به عبارت، برای مورد «رافعا» و «ناصبا» مثال بزنید. ب) سه فرق از فرقهای «لا» با «إن» را بیان کنید. الرابع من أوجه افتراق «لا» و «لم»: أن منفی «لا» متوقع ثبوته بخلاف منفی «لم»
● با توجه به عبارت، آیا مثال های «لم يقض ما لا يكون» و «لما يقض ما لا يكون» صحیح است یا غلط؟ چرا؟
● «لعلّ» لها معان: أحدها: التوقع ... و تختص بالسكن و قول فرعون: " يا هامان ابن الى صرحا لعلي أبلغ الأسباب أسباب السموات فأطّلع إلى إله موسی" إنما قاله جهلا أومخرقة و إفكا ... قال الزمخشري: وقد أشربها معنی «لیت» من قرء «فأطلع» الف) عبارت «قول فرعون .. إنما قاله جهلا أو مخرقة وإنكا» اشاره به چه مطلبی دارد؟ ب) چه ارتباطی بین معنای «ليت» با قرائت «فأطّلع» وجود دارد؟
● الثاني: أن منفی «لا» مستمر النفي إلى الحال ومنفی «لم» يحتمل الاتصال و الانقطاع و لهذا جاز «لم يكن ثم كان» ولم يجز «لما يكن ثم كان». با توجه به عبارت توضیح دهید چرا«لما يكن ثم كان» جایز نیست ولی «لم يكن ثم كان» جایز است؟
● عبارت مربوط به چه بحثی است؟ با ذکر مثال توضیح دهید. الأول: أن تكون المفاجأة فتختص بالجمل الاسمية ولاتحتاج لجواب و لا تقع في الابتداء و معناها الحال باعتبار ما قبلها»
● عبارت زیر مربوط به چه بحثی است؟ با ذکر یک مثال توضیح دهید. « و ما اوهم ذلك فهو عندهم اما مؤول تاویلا يقبله اللفظ و اما على تضمین معنی فعل يتعدى بذلك الحرف و اما على شذوذ انابة كلمة عن أخرى»
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید " السابع: توكيد النفي، وهي الداخلة في اللفظ على الفعل مسبوقة به « ما كان» أو ب لم یکن » ناقصين مستندتین لما أسند إليه الفعل المقرون باللام"
● "لو" مفید چه نکته ای است در ضمن مثال توضیح دهید؟ " الأول: ما يراد فيه تقرير الجواب وجد الشرط أو فقد ولكنه مع فقده اولى وذلك كقول النبي انها لو لم تكن ربيبتي في حجري ما حلّت لى "
● عبارتهای مذکور را توضیح داده و بفرمائید مربوط به چه بحثی است. الف) "و الثالث: أن ارتفاع خبرها عند إفراد اسمها نحو قول امير المومنین علیه السلام و لا شرف اعلى من الأسلام و لا عز اعز من التقوى بما كان مرفوعا به قبل دخولها لا بها و هذا القول لسيبويه وخالفه الأخفش و الأكترون و لا خلاف بين المصريين في أن ارتفاعه بها إذا كان اسمها عاما ب) و لا تفيد توكيد النفي خلافا للزمخشري في كشافه و لا تأبيده خلافا له في كشافه و كلاهما دعوی بلا دلیل قيل و لو كانت للتأييد لم يقيد منفيها باليوم في (فلن أكلم اليوم إنسيا) و لكان ذكر الأبد في (ولن يتمنوه أبدا) تکرارا و الأصل عدما
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
میم: ما ، متی ، مذ و منذ ، مع ، مَن ، مِن ، مهما
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را در ضمن آیه شریفه توضیح دهید. « قوله: «ما أغني عنه ماله و ما کسب» تحتمل «ما» الأولي: النافية أي: لم يغن، و الإستفهامية فتكون مفعولا مطلقا و التقدير: أي أغني عنه ماله و يضعف كونه مبتدأ لحذف المفعول المضمر حینئذ، إذ تقديره، أي إغناء أغناه عنه ماله»
● عبارت مذکور را بر مثال های ذکر شده تطبیق دهید. ما المعرفة التامة نوعان: عامة أي: مقدرة بقولك: الشيء و هي التي لم يتقدمها اسم تكون هي و عاملها صفة له في المعنى، نحو:إن تبدوا الصدقات عما هي». و خاصة و هي التي تقدمها لك و تقدر من لفظ ذلك الاسم، نحو: «غسلته غسلا عما.»
● «مذ و منذ لهما ثلاث حالات: احداها: أن يليهما إسم مجرور فقیل هما اسمان مضافان و الصحيح: أنهما حرفا جر بمعنی «من» إن كان الزمان ماضيا، و بمعنى «في» إن كان حاضرا، و بمعنی «من و الى» جميعا إن كان معدودة. نحو: مارأيته من يوم الخميس، أو مذ يومنا، أو عامنا، أو مذ ثلاثة أيام. الف) با توجه به عبارت نوع «مذ و منذ» را در مثال های مذکور مشخص کنید. ب) هر یک از مثال ها را با توجه به متن ترجمه کنید.
● «قوله ( ألم تعلموا أن اباكم قد أخذ عليكم موثقة من الله و من قبل ما فرطتم في يوسف) "ما" إما زائدة و إما مصدرية فقيل : موضعها هي و صلتها رفع بالابتداء و خبره "من قبل" و رد بأن الغايات لا تقع اخبارة و لا صلات و يشكل عليهم " كيف كان عاقبة الذين من قبل" » الف) اشکال و جواب مذکور در متن را به طور کامل توضیح دهید. نمره ب) طبق نظر جمهور "من" داخل شده بر "قبل" (من قبل) چه معنایی دارد؟
● نوع و معنای "ما" را مشخص کنید. الف) اطيب ما اكل الرجل من کسبه ب) أينما تكونوا يدركکم الموت ج) ما احسن تواضع الاغنياء للفقراء طلبا لما عند الله
● قال امير المؤمنين (ع) «ان للخير و الشر أهلا فهما تركتموه منها كفاكموه أهله» الف: مهما در روایت شریفه، طبق نظر ابن هشام اسم است یا حرف ؟ چرا؟ ب) مهما در روایت شريفه به چه معنایی استعمال شده است؟ ج) مهما چه نقش نحوى (اعراب) در روایت شریفه دارد؟
● ضمن توضیح عبارت، اسم شرط و جواب آن را مشخص کنید «من الاشياء التي تحتاج الى الرابط، جواب اسم الشرط المرفوع بالابتداء، ولا يربطه أيضا إلا الضمير، إما مذكورة، أو مقدرة أو منوبة عنه، نحو: (فمن فرض فيهن الحج فلا رفث ولا فوق ولا جدال في الحج) ، أي: منه، أو الأصل: في حجه.»
● عبارت را توضیح دهید. «و أما قوله تعالی «فقليلا ما يومنون» فما محتملة لثلاثة أوجه ثانيها النفي و قليلا نعت لمصدر محذوف أو لظرف محذوف و یرده آمران الأول أن ما النافية لها صدر فلا يعمل ما بعدها في ما قبلها الثاني أنهم لا يجمعون بين مجازین»
● عبارت را با مثالی توضیح دهید «و أن «ما» الكافة احدثت مع الباء معنى التقليل كما احدثت مع الكاف معنى التعليل»
● « لهما (مذ و منذ) ثلاث حالات: احداها: أن يليهما اسم مجرور فالصحيح أنهما حرفا جر بمعنى " من " إن كان الزمان ماضية و بمعنى "في" إن كان حاضرة و بمعنی "من" و "إلى " جميعا إن كان معدودة » الف) عبارت را به طور کامل همراه مثال توضیح دهید. ب) دو حالت دیگر استعمال "مذ و منذ" را بیان نمایید.
● « تقول "من يكرمني أكرمه " فتحتمل "من" الأوجه الأربعة، فإن قدرتها شرطية جزمت الفعلين، أو موصولة أو موصوفة رفعتهما، أو استفهامية رفعت الاول و جزمت الثاني، لأنه جواب بغير الفاء و "من" فيهن مبتدأ» الف) عبارت را به طور کامل توضیح دهید. ب) خبر "من" طبق استفهاميه و موصوفه بودن را بیان نمایید.
● « التنصيص على العموم و هي الزائدة في نحو "ما جاءنی من رجل" فإنه قبل دخولها يحتمل نفي الجنس و نفي الوحدة ولهذا يصح أن يقال : "بل رجلان " و يمتنع ذلک بعد دخول "من" » الف) عبارت را به طور کامل توضیح دهید. ب) فرق "توكيد العموم" را با " التنصيص على العموم" بیان نمایید.
● عبارت را توضیح دهید «اما قوله تعالى «فقليلا مايؤمنون» في «ما» محتمله لثلاثة أوجه: أحدها: الزيادة فتكون إما لمجرد تقويه الكلام فتكون حرفة باتفاق و «قليلا» في معنى النفي و أما لإفادة التقليل و على هذا فيكون تقليلا بعد تقليل»
● عبارت را توضیح دهید "ما الکافة عن عمل الجر تتصل باحرف و ظروف فالأحرف أحدها ربّ و أكثر ما تدخل حينئذ على الماضي كقول امیر المؤمنين (ع) « ربما عزّ المطلب و الاكتساب لان التكثير و التقليل انما يكونان فيما عرف حده و المستقبل مجهول
● عبارت را توضیح دهید. " من تأتي على خمسة عشر وجها الثالث بیان الجنس و كثيرا ما تقع بعد ما و مهما و هما بها أولى لافراط ابهامهما نحو مهما تأتنا به من آية و هي و مخفوضها في ذلك في موضع نصب على الحال"
● چگونه جمله ما جاءت حاجتك؟ مؤيد خبر بودن نكره مسوغه می شود؟ توضيح دهيد. يشهد لخبرية النكرة قولهم ما جاءت حاجتک بالرفع
● با توجه به عبارت، حذف الف ما در کدامیک از وجوه آن و در چه صورتی واجب است؟ علت آن را با مثال توضیح دهید. و يجب حذف الف «ما» هذه اذا جرت و ابقاء الفتحة دليلا عليها و علة حذف الألف، الفرق بين الاستفهام و الخبر»
● ضمن ترجمه دقیق مثال ، عبارت را توضیح دهید. « قولهم اذا ارادوا المبالغة في الإخبار عن أحد بالاكثار من فعل كالكتابة « أن زيد، مما أن يكتب» بمنزلة «خلق الانسان من عجل» .
● با توجه به احتمالات موجود در عبارت، آیه را ترجمه کنید. قوله تعالی « ما اغنى عنه ماله و ما کسب » تحتمل ما الأولى النافية و الاستفهامية فتكون مفعولا مطلقا و أما «ما» الثانية موصول اسمی او صرفی»
● عبارت را توضیح دهید. « الثالث: اكثرهم اهمل هذا الشرط الثالث فيلزمهم زيادتها (من) في الخير في نحو «ما زيد قائما» و التمييز نحو «ما طاب زید نفسا» و هم لا يجيزون ذلک »
● عبارت را توضیح دهید. فإن قلت: «أما اليوم فأنا جالس» احتمل كون العامل أما» و کونه الخبر لعدم المانع و إن قلت: «أما زيدا فإني ضارب» لم يجز أن يكون العامل واحد منهما.
● عبارت را توضیح داده و بیان کنید مربوط به چه بحثی است. " الكافة عن عمل الجر و تتصل بأحرف و ظروف فالأحرف أحدها «ربّ» و اکثر ما تدخل حينئذ على الماضى لان التكثير و التقليل انما يكونان فيما عرف حده و المستقبل مجهول"
● در این عبارت اولأ بحث در کدام قسم "ما" می باشد و ثانيا مساله را توضیح دهید؟ و يجب حذف الف هذه اذا جرت و ابقاء الفتحه دليلا عليها و ربما تبعت الفتحه الألف في الحذف عبارت زیر را اولا توضیح داده و ثانیا ترکیب نمائید؟ لما حذفت الياء التحقيق الجمع باوزان الأحاد فصرف مردود لان حذفها عارض للتخفيف
● عبارت را اولا با مثال توضیح داده و ثانیا دليل آن را بنویسید ؟ اذا كان قبل النفي استفهام فان كان مرادا به التقرير فالاكثر ان یجاب بما یجاب به النفي و يجوز عند أمن اللبس أن يجاب به الإيجاب
● متضادین را به همراه نظر مصنف بیان کنید. الثاني عشر (من معانی من ) و هي الداخله على ثانی متضادین
● با توجه به عبارت اقوال را به همراه توضیح بیان کنید. و اختتلف فی "من" الداخله على قبل و بعد ........
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
نون: ن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● «واعلم أنه اذا قيل: «قام زيد» فتصدیقه «نعم» و تکذیبه «لا» و إذا قيل «ما قام زيد» فتصدیقه «نعم» و تکذیبه «بلی» الف) با توجه به عبارت هر یک از جملات مذکور را در صورت تصدیق و تکذیب معنا کنید. ب) قیام را در جمله «ألم يقم زید» نفی کنید.
● چگونه دو مثال مذکور در متن نظر فراء و کسانی را رد می کند؟ من المواضع التي يعود الضمير فيها على متأخر لفظا و رتبة أن يكون الضمير مرفوعا با نعم أو بئس و لا يفسر إلا بالتمييز نحو نعم رجلا زید و عن الفراء و الكسائي: أن المخصوص هو الفاعل و لا ضمير في الفعل و یردّه "نعم رجلا كان زید" و بئس للظالمين بدلا.
● و هو نون زائده ساکنه تلحق الآخر لغير توكيد ... الف ) عبارت مربوط به بحثی است؟ ب) سه مورد از چیزهایی که این تعریف خارج میکند چیست؟
● عبارت را توضیح دهید و برای هر قسم مثالی بزنید. «نعم و هی حرف تصدیق و وعد و إعلام فالاول بعد الخبر و الثاني بعد افعل و لا تفعل و ما في معناهما و الثالث بعد الاستفهام»
● با توجه به عبارت « و هو اللاحق عوضا من حرف اصلی او زائد أو مضاف اليه مفردا أو جملة» الف) عبارت مربوط به چه بحثی است؟ ب) برای هر یک از موارد مذکور مثالی بنویسید.
● «نعم و هی حرف تصدیق و وعد و اعلام، فالاول بعد الخبر ک «قام زید» الف) عبارت را توضیح دهید ب) برای دو مورد دیگر مثال بزنید.
● عبارت را توضیح دهید و جای خالی را پر کنید؟ و هو اللاحق للاسم المعرب المنصرف اعلامة ببقائه علي اصله و انه لم يشبه الحرف فيبني ولا الفعل فيمتنع الصرف و يسمي
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
هاء: ه ، ها ، هل ، هو
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● با توجه به عبارت، علت امتناع جمله «هل زيدا ضربت» چیست؟ «(هل) حرف موضوع لطلب التصديق الإيجابي، دون التصور، و دون التصديق السلبي فيمتنع نحو: (هل زيدا ضربت) لأن تقديم الإسم يشعر بحصول التصديق بنفس النسبة»
● حرف موضوع لطلب التصديق الايجابي دون التصور و دون لتصديق السلبي الف) موضوع بحث را مشخص کنید ب) عبارت را با یک مثال توضیح دهید
● ضمن توضیح عبارت، تفاوت فرق ذکر شده را با معنی انکار ابطالی همزه بنویسید «تفترق (هل) من الهمزة من عشرة اوجه، منها: أنه يراد بالاستفهام بها النفي و لذلك دخلت على الخبر بعدها (الّا) في نحو قوله تعالى: «هل جزاء الإحسان إلا الإحسان»
● عبارت را توضیح دهید« و قد عکس قوم ما قال الزمخشري فزعموا أن هل لاتاتی بمعنی قد و هذا هو الصحيح اذ لا متمسک لمن اثبت ذلك الا احد ثلاثه امور احدها: تفسير ابن عباس و لعله انما اراد الاستفهام في الآية للتقرير»
● عبارت را توضیح دهید. هل حرف موضوع لطلب التصديق الايجابي دون التصور و دون التصديق السلبي فيمتنع نحو هل زيدا ضربت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
واو: و ، وا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● « اذا سبقت واو الابتدائية بجملة حاليه احتملت - عند من يجيز تعدد الحال - العاطفة و الابتدائيه نحو: أهبطوا بعضكم لبعض الارض مستقر » الف) مراد از واو الابتدا در عبارت چه چیز می باشد؟ ب) بر فرض جواز تعدد حال ، صاحب حال و حالهای موجود در آیه را مشخص کنید. ج) بر فرض عدم جواز تعدد حال "واو" در آیه چه نوع واوی خواهد بود؟
● « التاسع (من أنفرادات الواو ) عطف ما لا يستغني عنه و منه قول النبي (ص) "لولا أن الذنب خير من العجب ما خلا الله بين عبده المؤمن و بین ذنب أبدا" و هذا من أقوى الأدلة على عدم افادتها الترتيب. » الف) مراد از عبارت "ما لا يستغني عنه" چیست؟ در مثال تطبيق کنید. ب) عبارت "هذا من أقوى الأدلة على عدم افادتها الترتيب " اشاره به چه مطلبی دارد؟ نحوه دلالت را توضیح دهید.
● عبارت را توضیح دهید «و التحقيق أنه اذا قيل: إن تزرنی ازرک و إذا احسن الیک، فان قدرت العطف على الجواب جزمت و بطل عمل إذاً لوقوعها حشوة أو على الجملتين جميعا جاز الرفع و النصب التقدم العاطف»
● عبارت را توضیح دهید «الثاني عشر واو علامة المذكرين في لغة طى و قد حمل بعضهم على هذه اللغة و أسروا النجوى الذين ظلموا» و حملها على غير هذه اللغة اولى لضعفها و قد جوزوا في الذين ظلموا أن يكون بدلا من الواو في أسروا او مبتدأ خبره بما أسروا او قول محذوف»
● عبارت را توضیح دهید «عطف عامل حذف و بقی معموله على عامل آخر مذکور يجمعهما معنى واحد كقوله تعالى «و الذين تبؤو الدار و الايمان من قبلهم»
● إذا قلت: «لا تأكل سمكة و تشرب لبنا» فإن جزمت «تشرب» فالعطف على اللفظ والنهي عن ... و إن نصبت فالعطف عند البصريين على المعنى و النهى عن ... وإن رفعت فالمشهور أنه نهى عن ....... بنابر هر یک از فرض های اعرابی مذکور، از چه چیزی نهی شده است؟
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید. «واو القسم لا تدخل الا على مظهر و لا تتعلق الآ بمحذوف فإن تلتها واو أخرى فالتالية واو العطف، و الآ احتاج كل من الاسمين إلى جواب»
● عبارت را در قالب مثال برای هر مورد توضیح دهید " و تنفرد الواو عن سائر أحرف العطف بخمسة عشر حكما، منها عطف العقد على النيّف و منها عطف ما حقه التثنيه أو الجمعه
● عبارت را توضیح دهید «العطف على التوهم نحو «ليس زيد قائما و لا قاعد» بالخفض على توهم دخول الباء في الخبر، و شرط جوازه صحة دخول ذلک العامل المتوهم و شرط حسنه كثرة دخوله هناک»
● عبارت زیر را توضیح دهید: « أحدها: الجواز مطلقا، و هو المفهوم من قول النحويين في باب الاشتغال في مثل «قام زید و عمرو أكرمه» إن نصب «عمروا» أرجح لان تناسب الجملتين المتعاطفين أولی من تخالفهما »
● عبارت را توضیح دهید واعراب گذاري کنید؟ العاشر: الواو الداخله علي الجملة الموصوف بما لتاكيد لصوقها بموصوفها و افادتها ان اتصافه بها امر ثابت.
● با توجه به عبارت، وجوه اعرابي و معنايي مثال ذکر شده را بنویسید. لا تأكل سمكا و تشرب لبنا» إن جزمت فالعطف علي اللفظ و النهي عن كل منهما، و إن نصبت فالعطف عند البصريين علي المعني، و النهي عند الجميع عن الجمع، أي: لا يكن منك أكل سمك مع شرب لبن، و إن رفعت فالمشهور أنه نهي عن الأول و إباحة الثاني، و أن المعني و لك شرب اللبن و توجيهه أنه مستأنف فلم يتوجه إليه حرف النهي»
● «الخامس؛ عطف المفرد السبي على الأجنبي عند الاحتياج الى الربط ک «مررت برجل قائم زيد و أخوه» و قولك في باب الاشتغال: «زیدا ضربت عمرا و أخاه»
● عبارت زیر را توضیح دهید. «لاتاكل سمكا و تشرب لبنا» ان جزمت فالعطف على اللفظ و النهي عن كل منهما و ان نصبت فالعطف عند البصريين على المعنى و النهي عند الجميع عن الجمع و ان رفعت فالمشهور أنه نهى عن الاول و اباحة الثاني و توجيهه انه مستأنف فلم يتوجه إليه حرفي النفي»
● اجمعوا على جواز العطف على معمولی عامل واحد نحو ... و على منع العطف على معمول أكثر من عاملين نحو .....عبارت را همراه با مثال توضیح دهید.
● الثالث من شروط العطف على المحل وجود المحرز و ابتني على هذا امتناع «أعجبني ضرب زید وعمرو» بالرفع لأن الاسم المشبه للفعل لا يعمل في اللفظ حتى يكون به أل» أو منوا أو مضافة الف) مقصود از «وجود المحرز» را توضیح داده مثالی بزنید که شرط مذکور در آن تحقق دارد؟ ب) دلیل امتناع «أعجبني ضرب زيد و عمرو» را تبیین کنید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
یاء: ی ، یا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● عبارت را با ذکر متال توضیح دهید. یا حرف موضوع لنداء البعيد حقيقة او حكما و قد ينادي بها القريب توكيدا و هي اكثر احرف النداء استعمالا و لهذا لا يقدر عند الحذف سواها
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باب رابع: مبتدا و خبر ، فاعل و مفعول ، عطف بیان و بدل ، اسم فاعل و صفت مشبهه ، مسوغات ابتدا به نکره ، اقسام عطف ، لازم و متعدی و ...
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● «أن يكونا مختلفين تعریفا و تنکیرا والاول هو النكرة فإن لم يكن له ما يسوغ به الابتدا به فهو خبر اتفاقا وان كان له مسوغ فكذلك عند الجمهور وأما سيبويه فيجعله المبتدأ و يتجه جواز الوجهين إعمالا للدليلين و يشهد لابتدائية النكرة قولهم «بحسبک زید» الف) برای موارد مشخص شده مثال بنویسید؟ ب) چرا «زید» در مثال مذکور نمی تواند مبتدا باشد؟
● مسوغات الابتداء بالنكرة منحصرة في عشرة أمور: أحدها: أن تكون موصوفة لفظا أو تقدير أو معنی ...... السادس: أن تكون مراد بها الحقيقة من حيث هي
● إذا كان الاسمان مختلفين تعریف و تنكير و الأول هو النكرة فإن لم يكن له ما يسوغ الإبتداء به فهو خبر إتفاقأ و إن كان له مسوغ فکذلک عند الجمهور و أما سيبويه فيجعله المبتدأ و وجهه أن الأصل عدم التقديم و التأخير و أنهما شبیهان بمعرفتین تأخر الأخص منهما. الف) برای هر دو فرض «إن لم يكن ...» و «إن كان له مسوغ ...» مثال بزنید. ب) ادله سیبویه را توضیح دهید.
● ضمن ترجمه مثال عبارت را توضیح دهید: « و يجب الحكم بابتدائية المؤخر في قوله : " بنونا بنو أبنائنا و بناتنا بنوهن " رعيا للمعنی»
● عبارت را توضیح دهید. و الثاني من مسوغات الابتدا بالنكرة : أن تكون عاملة إما رفعا او نصبا او جرأ ، مثال الجر نحو غلام امراة جاءني و شرط هذه ان يكون المضاف اليه نكرة كما مثلنا او معرفه و المضاف مما لايتعرف بالاضافه نحو مثلك لا يبخل
● حق الحال الاشتقاق و حق التمييز الجمود و قد يتعاكسان و اختلف في المنصوب بعد «حبذا» ... و قيل: الجامد تمييز و المشتق إن أريد تقييد المدح به فحال و إلا فتمييز. الف) مقصود از «يتعاكسان» را بنویسید. ب) نظرية مذکور در مورد منصوب «حبذا» را در ضمن مثال توضیح دهید.
● چگونه جمله ما جاءت حاجتك؟ مؤيد خبر بودن نكره مسوغه می شود؟ توضيح دهيد. يشهد لخبرية النكرة قولهم ما جاءت حاجتک بالرفع
● يجب الحكم بابتدائية المؤخر في قوله: «بنونا بنو أبناءنا و بناتنا بنوهنّ أبناء الرجال الأباعد» رعيا للمعنى و يضعّف أن تقدر الأول مبتدأ بناء على أنه من التشبيه المعكوس للمبالغة؛ لأن ذلك نادر الوقوع، و مخالف للأصول. مقصود از قید «رعيا للمعنی» و دلیل ضعف مبتدا شدن «بنونا» را بیان کنید.
● عبارت را توضیح دهید« الحال الملازمه و ذلک واجب في ثلاث مسائل: احداها: الجامدة غير المؤولة بالمشتق نحو «هذا مالک ذهبا» بخلاف نحو «بعته يدا بيد» فأنه بمعنی متقابضين و هو وصف منتقل و انما لم يؤول في الأول لأنها مستعملة في معناها الوضعي، بخلافها في الثانی
● عبارت مذکور را در قالب مثال ذکر شده توضیح دهید. من شروط العطف على المحل: أن يكون الموضع بحق الأصالة، فلا يجوز «هذا ضارب زيدا و أخيه»؛ لأن الوصف المستوفی الشروط العمل، الأصل: إعماله لا إضافته لالتحاقه بالفعل.»
● " ان تكون في معنى الفعل نحو «قائم الزيدان» عند من جوزها و على هذا ففي نحو «ما قائم الزيدان» مسوغان و اما منع الجمهور لنحو: «قائم الزيدان» فليس لانه لا مسوغ فيه للابتداء بل اما لفوات شرط العمل و هو الاعتماد او لفوات شرط الاكتفاء بالفاعل عن الخبر و هو تقدم النفي أو الاستفهام" الف) دو مسوغ «ماقائم الزيدان» را بنویسید. ب) چرا جمهور مثال "قائم الزيدان" را صحیح نمی دانند؟
● اجاز البغداديون إتباع المنصوب بمجرور في البابين، (اسم الفاعل و الصفة المشبهة) كقول امرئ القيس: «فظلّ طهارة اللحم مابين منضج صفيف شواء أو قدیر معجل» وخرّج على أن «القدير» عطف على «صفيف» ولكن خفض على الجوار. مقصود از «خفض على الجوار» را بر روی شعر توضیح دهید.
● ضمن توضيح عبارت مراد از «سببی» و «اجنبی» را بنویسید. «مما افترق فيه اسم الفاعل و الصفة المشبة أن معموله يكون سببيا و أجنبيا نحو زید ضارب غلامه و عمروا و لا يكون معمولها الاسببيا تقول «زید حسن وجهه او الوجه» و يمتنع «زيد حسن عمر وا»
● عبارت مربوط به چه بحثی است؟ توضیح دهید. «فإن لم يكن الوصف بمعنى الحال و الاستقبال فإضافته محضة تفيد التعريف و التخصيص؛ لأنها ليست في تقدير الإنفصال و على هذا صح وصف اسم الله تعالی ب«مالک یوم الدین»
● عبارت را توضیح دهید و علت عدم صحت مثال را بنویسید: « و الثاني: أن يكون الموضع بحق الإصالة، فلا يجوز «هذا ضارب زيدا و أخيه» لأن ... » ۱۶۲. عبارت را همراه با مثال توضیح دهید: «العاشر: انه يجوز اتباع معموله بجميع التوابع و لايتبع معمولها بصفة»
● الف) عبارت مذکور، مربوط به چه مبحثی است؟ ب) اشکال و جواب مذکور در عبارت را توضیح دهید. الحادي عشر: كونه على وزن انفعل نحو: «انطلق و انكسر». الثاني عشر: كونه مطاوعة لم تعد إلى واحد، نحو: «کسرته فانكسر» فإن قلت: قد مضى عدّ «انفعل». قلنا: نعم، لكن تلك علامة لفظية و هذه معنوية، و أيضا فالمطاوع لا يلزم وزن «انفعل».
● فائدة ضمير الفصل ثلاثة أمور، أحدها لفظي و هو الإعلام من أول الأمر بأن ما بعده خبر لا تابع و لهذا سمى فصلا و ذكر التابع أولى من ذكر أكثرهم الصفة لوقوع الفصل في نحو «كنت أنت الرقيب علم» و الضمائر لا توصف و الثاني معنوی و هو التوكيد .... و الثالث معنوى أيضا و هو الاختصاص. الف) فواید مذکور را بر مثال «زید هو الشاعر» تطبیق دهید. ب) مقصود از «و ذكر التابع ... لا توصف» چیست؟
● عبارت «الحادي عشر: كونه على وزن «انفعل»، نحو: «انطلق و انكسر» الثاني عشر: كونه مطاوعا لمتعد إلى واحد، نحو: «کسر ته فانكسر ». فإن قلت: قد مضى عدة «انفعل»، قلنا: نعم، لكن تلك علامة لفظية و هذه معنوية، و أيضا فالمطاوع لا يلزم وزن «انفعل» الف) مربوط به چه مبحثی است؟ ب) اشکال و جواب مذکور در عبارت را توضیح دهید.
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید. «من الامور التي يتعدى بها الفعل القاصر التضمين و يختص التضمين عن غيره من المعديات بانه قد ينقل الفعل الى اكثر من درجة »
● عبارت را همراه با مثال توضیح دهید: «العاشر: انه يجوز اتباع معموله بجميع التوابع و لايتبع معمولها بصفة»
● با توجه به بحث عطف جمله اسمیه بر فعليه عبارت را توضیح دهید. « أحدها: الجواز مطلقا و هو المفهوم من قول النحويين في باب الاشتغال في مثل «قام زيد و عمرا اكرمته» إن نصب «عمرو» أرجح لأن تناسب الجملتين المتعاطفتين أولى من تخالفهما»
● عبارت را اعراب گذاری کرده و توضیح دهید. «انما لم يحتج بدل الكل الى رابط لانه نفس المبدل منه في المعنى كما أن الجملة التي هي نفس المبتدا لا تحتاج الى رابط لذلک»
● عبارت را با ذکر مثال توضیح دهید. «مما افترق فيه عطف البيان و البدل، أن العطف لا يكون مضمرا و لا تابعا لمضمر؛ لأنه في الجوامد نظیر النعت في المشتق، نعم أجاز الكسائي أن ينعت الضمير بنعت مدح أو ذم أو ترحم»
● عبارت مربوط به چه بحثی است؟ توضیح دهید. «و الثالث : أنه لا يتبع بتابع فلا يؤكد ولا يعطف و لا يبدل منه و الرابع : انه لا يعمل فيه الا الابتداء او احد نواسخه»
تشریحی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
همزه:آ، أجل، إذ، إذا، إذما، ال، ألا، إلّا، إلی، أن، أنّ، إنّ، أو، أی، إی، أیمن، أیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● در آیات مذکوره نوع همزه را مشخص کنیدو ترجمه نمایید. الف) أإفكا آلهة دون الله تريدون ب) أ أنت قلت للناس اتخذونی و امى إلهين ج) أصلاتك تأمرك أن تترك ما يعبد آباؤنا د) ألم تر إلى ربك كيف مد الظل
● اقسام «ألا» را با ذکر مثال بنویسید
● در آیه شریفه «لتدخل المسجد الحرام إن شاء الله آمنين» اگر «ان» به معنای «إذ» باشد چه جوابی داده شده است؟ دو مورد را بنویسید
● ترکیب «أىّ» در هر یک از عبارات مذکوره چیست؟ الف) و سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون ب) تعبدوا للدنيا أیّ تعبد ج) و أيّاما تدعو فله الأسماء الحسنی د) فايّ آيات الله تنكرونه
● "اذ" تعليليه حرف است یا ظرف بر روی مثال توضیح دهید؟
● فرق های همزه با سایر ادوات استفهام را کاملا تبیین نمایید؟
● مثال های مذکور را به همراه ترکیب کاملا توضیح فرمایید؟ الف ) متی تردن يوما سفار تجدبها ب) سواء عليهم أأنذرتهم أم لم تنذرهم
● انواع الف و لام را نوشته و به همراه توضیح مثال بزنید؟
● انواع الّا را به همراه خصوصیاتشان بنویسید؟
● شرایط عمل « إذن » را با ذکر مثال بیان کنید.
● چهار مورد از اموری که بین" أما" و "فاء" فاصل می شود را با ذکر مثال برای هریک بیان کنید.
● نوع یا معنای کلمات مشخص شده را بیان کنید. الف) و قد نصره الله "إذ" أخرجه الذين كفروا ب) يسقی "ب"ماء واحد ج) أ أنتم اشد خلقا "أم" السماء د) ثم محلها "إلى" البيت العتيق
● معاني (أو) را در مثالهای زیر مشخص کنید. الف) لبثنا يوما أو بعض يوم ب) فهي كالحجارة أو أشد قسوة ج) إنا أو ایاکم لعلى هدى
● مواضع استعمال (ام متصله) را با مثال بنویسید.
● چرا در آیه شریفه «لو كان فيهما آلهة إلا الله لفسدتا» إلآ به معنای غیر می باشد؟ توضیح دهید.
● معنای «ألا» را در مثالهای زیر بنویسید. الف) ألا إنهم هم السفهاء ب) ألا عمر ولی مستطاع رجوعه ج) ألا تقاتلون قوما نكثوا أيمانهم د) ألا ارغواء لمن ولت شبيبته
● ترکیب اسم استفهام یا شرط در موارد مذکور چه می باشد؟ الف) إن وقع اسم الاستفهام على زمان ب) «تعبدوا للدنيا أي تعبد» ج) إن وقع بعد اسم الشرط فعل متعد و كان واقعا عليه د) إن وقع بعد اسم الشرط فعل متعد و كان واقعأ على ضميره ه) من أب لک؟
● معنای جمله «ما أحبني فلان» چه فرقی با معنای جمله «ما أحبني إلى فلان» دارد؟
● فرق همزة «انکار ابطالی» و همزة «انکار توبیخی» چیست؟ برای هر کدام مثال بزنید.
● نوع «أم» (متصله / منقطعه) را در مثال های مذکوره مشخص کنید الف) ألهم أرجل يمشون بها أم لهم أيد يبطشون بها ب) أأنتم تخلقونه أم نحن الخالقون ج) أ للزاد أبكي أم لبعد مسافتی د) تنزيل الكتاب لا ريب فيه من رب العالمين أم يقولون افتراه
● دو شرط از شروط «أن» مفسره (عند المثبتين) را بنویسید.
● در آیه شریفه «و لن ينفعكم اليوم اذ ظلمتم انكم في العذاب مشتر کون» چرا «اذ» نمی تواند ظرف برای «ینفع» یا «مشتر کون» باشد؟
● نوع "ای" را در موارد مذکور بنویسید. الف) یا ایها الناس الم تعلمو انی اولی بالمو منین ب) لنعلم ان الحزبين ج) ایكم زادته هذه ایمانا د) ایا ما تدعوا فله الأسماء الحسنی
● نقش صحیح« اذ» در اوائل قصه های قرآن چیست؟ و اگر ظرف باشد چه اشکالی دارد؟
● به چه دلیل «اذا» در آیه شریفه «و اليل اذا یغشی» از شرطیت خارج شده است؟
● اموری که بین « امّا» و «فاء» فاصله می شود را نام برده و برای دو مورد آن مثال بنویسید.
● نوع « إن» در آیات شریفه مذکور چیست؟ الف) إن ينتهوا يغفر لهم ب) إن عندكم من سلطان بهذا ج) و إن كل ذلك لما متاع الحياة الدنيا د) و ان كانت لكبيرة
● نوع «ال» را در کلمات زیر را بنویسید. الف) رحم الله الآمرين بالمعروف ب) فيها مصباح، المصباح في زجاجة ج) انّ الانسان لفي خسر الا الذين آمنوا د) اللوم أن لاتشكر النعمة
● مواضع استعمال «أم» منقطعه را نوشته و برای یک مورد آن مثالی ذکر نمائید.
● معنای «أو» را در موارد زیر بنویسید. الف) أغد عالما أو متعلما ب) إنا أو إياكم على هدي ج) و إنه لابد من امیر بر أو فاجر د) لبثنا يوما أو بعض يوم
● نوع «أىّ» در موارد مذکور چیست؟ الف) يا أيها الناس ب) مررت بعبدالله أي رجل ج) أيكم زادته ایمانا د) أياما تدعوا له الاسماء الحسنی
● نوع استثناء را در آیات شریفه توضیح دهید. الف) فلم يزدهم دعائي الا فرارا ب) الذين هم لفروجهم حافظون الا على ازواجهم
● در مثال « ما أحبني لفلان» و « ما أحبني الى فلان» ضمن توضيح معنای «لام» ، فاعل و مفعول را مشخص کنید.
● در جمله « ان تزرنی ازرک و اذا احسن الیک» دو وجه ترکیبی که در مورد «اذا» تصور می شود را بنویسید.
● استفاده طلاق ثلاث و طلاق واحده از مثال زیر چگونه است؟ فانت طلاق و الطلاق عزيمة / ثلاث و من يخرق اعق و اظلم
● شاهد مثالهای مذکور را مشخص کنید. الف) إما أن تتكلم بخير و الا فاسکت ب) لننزعن من كل شيعة ایّهم أشد ج) و ازلفنا ثم الآخرين د) کتبت اليک کتابی مستظهر به
● "اذ" در اوائل قصص قرآنی مانند «اذ فرقنا بكم البحر» چرا نمی تواند متعلق به «اذکر» محذوف باشد، ترکیب صحیح آن چیست؟
● در آیه «لو كان فيهما آلهة الا الله لفسدتا» در صورت استثناء گرفتن «الّا» اشكال لفظی و معنوی آن را بیان کنید. ترکیب صحيح «الّا» چیست؟
● فایده اما در کلام چیست؟ و چهار مورد از فواصل بين اما و فاء را بنویسید
● در آیه شریفه «أنت فعلت هذا بآلهتنا» در معنای همزه استفهام چند احتمال وجود دارد؟ بیان کنید.
● نوع «أن» را در هر یک از عبارات مذکوره معین کنید. الف) و نودوا أن تلكم الجنه ب) أما و الله أن لو كنت حرا ج) اشرت اليه أن لا تفعل د) علم أن سيكون منکم مرضی
● « لكن » در چه صورت حرف عطف است و شروط آن را با ذکر مثال بشویید.
● چهار معنای همزه را با ذکر مثال بنویسید
● شاهد را در این ابیات بیان نمائید؟ الف) اممنا بها يوما و يوما و ثالثا / و يوما له يوم الترحل خامس ب) و ليس عباءه و تقر عيني / احب إلى من ليس السفوف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باء : بَلهَ ، بلی ، بَیدَ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● در آیات مذکوره ضمن تعيين فاعل، معنای «باء» را بنویسید. الف) من إن تأمنه بقنطار ب) عينا يشرب بها عباد الله ج) كفى بالله شهيدا د) أدخلوا الجنة بما كنتم تعملون
● معانی «باء» در آیات مذکوره را مشخص کنید الف) لأتلقلوا بايديكم الى التهلكة ب) فاسأل به خبيرة ج) عین یشرب بها عباد الله د) نجّيناهم بسحر
● «باء» استعانة و مقابله بر چه چیزهایی داخل می شوند با ذکر مثال بنویسید.
● تفاوت معنایی دو مثال «اضرب زیدا بل عمرو» و «ما قام زید بل عمرو» را بررسی کنید.
● چهار مورد از وجوه باء زائده را همراه با مثال بنویسید.
● «بلی» چه نوع حرفی است؟ فرق آن با «نعم» چیست؟
● معنی «با» را در مثال های مذکور بنویسید الف) نجّیناهم بسحر ب) یا نوح اهبط بسلام منا ج) و هزّی إليك بجذع النخلة د) كفى بالله شهيدا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تاء: ت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ثاء: ثَمَّ ، ثُمَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● حرف جواب متناسب با مثالهای مذکور را در تصدیق و تكذيب بیان کنید. الف) ما قام زید ب) أ لم يقم زید ج) قام زید د) أقام زید
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
حاء: حاشا ، حتی ، حیث
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● اگر «حاشا» استثنائيه باشد با ذکر مثال اعراب اسم بعد آن را بیان کنید.
● فرق « حتى عاطفه» و «واو عاطفه» را بنویسید.
● در جملات مذکوره «حتی» در چه معنایی به کار رفته است؟ الف) حتى يرجع الينا موسی ب) القرآن مع علي لا يفترقان حتى يردا علىّ الحوض ج) الذين يقولون لا تنفقوا على من عند رسول الله حتى ينفضوا د) فقاتلوا التي تبغي حتى تفئ الى أمر الله
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
خاء: خلا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
راء: رُبَّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
سین: سوف ، سواء ، سیّ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● دو دلیل برای امتناع حال بودن «سی» در عبارت «قاموا لاسيما زید» را بنویسید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عین: عدا ، عسی ، عَلُ ، عَلَّ ، علی ، عن ، عند ، عوض
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● معاني على را در عبارت مذکور مشخص کنید؟ الف) و لتكبروا الله على ما هداكم ب) حقيق على أن لا أقول على الله الا الحق ج) و لهم علىّ ذنب د) و آتي المال على حبه
● چهار وجه ترکیبی «عسی زید ان يقوم» را بنویسید.
● چهار وجه استعمال عسی را در قالب مثال ذکر کرده و سپس هر یک را ترکیب کنید؟
● در آیه شریفه "امسك عليك زوجک" چرا أخفش على را اسم گرفته و دو اشکال مصنف چیست؟
● چهار مورد از استعمالات "عسی" را بیان کنید و برای دو مورد مثال بزنید.
● معنی "علی" را در آیات مذکوره بنویسید؟ الف) أو أجد على النار هُدی ب) و آتی المال على حبّه ج) و لتكبّروا الله على ماهداكم د) و دخل المدینه علی حین غفله
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
غین: غیر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● در آیه شریفه و لا يستوي القاعدون من المؤمنين غير أولي الضرر که در صورت رفع غیر، دو احتمال در ترکیب آن را بنویسید.
● در آیه شریفه «صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم» با چه توجیهی کلمه «غير» صفت برای «الذين است؟ توضیح دهید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
فاء: ف ، فی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● دو مورد از مواردی که «فاء»، رابط جواب شرط می شود را به همراه مثال ذکر کنید.
● برای «فاء» در شعر «أ لم تسأل الربع القواء فينطق» سه احتمال استيناف -عاطفه سببیت وجود دارد، اعراب فعل «ينطق» را بنابر هر احتمال، با ذکر دلیل بنویسید.
● آیه شریفه «هذا فليذوقوه حمیم» را بنابر اینکه فاء زائده نباشد ترکیب نمائید؟
● چهار مورد از موارد وجوب دخول فاء جزاء بر سر جواب شرط را با مثال بنویسید.
● حرف (فاء) در آیه شریفه: «إنا أعطيناك الكوثر فصلّ لربّک» کدامیک از وجوه سه گانه آن است؟ دلیل بر رد دو وجه دیگر را بنویسید.
● معنای فی را در هر یک از عبارات مذکور معین کنید الف) فردوا أيديهم في أفواههم ب) فما متاع الحياة الدنيا في الآخره الا قليل ج) و لأصلبتكم في جذوع النخل د) فخرج على قومه في زينته
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
قاف: قد ، قط
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● به نظر مصنف «قد» با فعل مضارع و ماضی مفید توقع است یا خیر؟ علت را توضیح دهید.
● نوع کلمه و معانی کلمات زیر را بنویسید. الف) قطّ ب) كلّا ج) ربّ د) سیّ
● اولا تفاوت دو مثال "قام زيد و قد قام زید" چیست؟ توضیح دهید. ثانیا: در آیه شریفه قد یعلم ما انتم عليه "قد" به چه معنائی است؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاف: ک ، کأنَّ ، کأیِّن ، کذا ، کُل ، کلّا ، کِلا و کلتا ، کم ، کی ، کیف
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● چهار فرق و چهار شباهت کم خیریه و کم استفهامیه را بنویسید .
● نقش «کل» را در عبارات مذکوره مشخص نمایید. الف) و لهم آتیه يوم القيامة فردا ب) فسجد الملائكة كلهم أجعون ج) و كل إنسان الزمناه طائره في عنقه د) إن كل من في السماوات و الأرض إلا آتي الحمن عبدا
● به اعتبار لفظ و معنی «کلّ» چه ضمیری بسوی آن بر گشت می کند؟ توضیح دهید.
● فرقهای بین دو نوع "کم" خبریه و استفهامیه را بنویسید؟ (چهار مورد)
● چهار مورد از اشتراكات «كأیّن» و «كم» را بنویسید.
● در کدام عبارت، «كل» برای عموم افراد و در کدام یک برای عموم اجزاء است؟ هر دو عبارت را ترجمه کنید. الف) أكلت كل رغيف زید ب) أكلت كل رغيف لزيد
● بنا بر نظر ابن هشام، نقش «کیف» در مثال های مذکوره چه می باشد؟ الف) و أفلا ينظرون إلى الإبل كيف خلقت ب) كيف يكون حال من يفنی ببقائه؟ ج) ألم تر إلى ربک کیف مد الظل د) كيف ظننت زیدا؟ ه) کيف أعلمته فرسک؟
● مشخص کنید «کل» در هریک از مثال ها برای «استغراق افراد» است یا «استغراق اجزاء»؟ الف) لهم آتيه يوم القيامة فردا ب) اللهم إني أخلصت بانقطاعي إليك و أقبلت بکلّى عليک ج) كل نفس ذائقة الموت د) کل رغيف لزيد
● دو ترکیب از ترکیب های ذکر شده برای «کما» در آیه شریفه " يوم نطوي السماء كطي السجل للكتب كما بدأنا أول خلق نعيده را بیان کنید.
● كلمات مشخص شده را تجزیه کنید. و انّی "كلما" دعوتهم لتغفر لهم إجعلوا "اصابعهم" في آذانهم و "استغشوا" ثيابهم و "أصرّوا" و استكبروا استكبارا
● وجوه "کل" به اعتبار ماقبل و ما بعدش را با ذکر مثال بنویسید ؟ ۲۰۷. چهار فرق "لم" با "لما" را بنویسید؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
لام: ل ، لا ، لات ، لعل ، لکن ، لکنَّ ، لم ، لما ، لن ، لو ، لولا ، لوما ، لیت ، لیس
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● هشت مورد از معانی لام جازه را بنویسید.
● نوع «لام» در هر یک از عبارات زیر چیست؟ الف) «لن أخرجوا لا يخرجون معهم» ب) «ثم ليقضوا تفثهم» ج) «و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض أفسدت الأرض» د) «إنك لعلى خلق عظيم»
● کدام یک از مثال های زیر، درست و کدام نادرست است؟ چرا؟ الف) لما يكن سعيد في العام الماضي مقيما ب) لما اذهب ثم ذهبت ج) قاربت المدينة و لم د) إن لم تضرب أضرب
● بنابر نظر ابن هشام، چه فرقی بین مثال های ما جاءنی زید و عمرو» و «ما جاءني زيد و لا عمروه است؟
● با توجه به فرقهای "لم" و "لمّا" کدام عبارت صحیح و کدام غلط است؟ چرا؟ الف) لما يكن زيد قائما ثم كان ب) لم يكن زيد قائمأ ثم كان ج) لما يكن زيد في العام الماضي مقیما د) لم يكن زيد في العام الماضي مقيما
● الف) به نظر مصنف «لا» در «لا رجل في الدار» برای نفی وحدت است یا نفی جنس؟ توضیح دهید. ب. چرا «لا» در مثال مذکور مهمله نیست؟
● با توجه به نوع «لام» وجوه ترکیبی آیه شریفه «ان هذان لساحران» را بنویسید.
● لكن در اصل وضع چیست؟ و اگر بعد از مفرد بیاید چه نام دارد شروط را بیان کنید؟
● اگر لعلّ معنای استفهام داشته در آیه «فاطّلع» نصب فعل مضارع را چگونه توجیه می کنید؟
● اصل در "لات" چیست؟ مختصرا توضیح دهید.
● لام جواب جواب چه چیزهایی قرار می گیرد؟ (با ذکر دو مثال)
● معانی «لو» را در مثالهای زیر بنویسید. الف) لو ترى إذ وقفوا على النار ب) و لو ردوا لعادوا ج) ودوا لو تدهن فیدهنون د) لو تنزل عندنا لتصيب خيرا
● معنای «لام» در آیات مذکوره چیست؟ الف) جعل لكم من أنفسكم أزواجا ب) أقم الصلوة لدلوك الشمس ج) و إن كانت لكبيرة د) و إن كنتم للرویا تعبرون
● وجه " لولا" را در آیات شریفه از نظر ابن هشام بیان نمایید. الف) فلولا كانت قرية آمنت فنفعها إيمانها إلا قوم يونس ب) لولا تستغفرون الله ج) لولا أنتم لكنا مؤمنين د) لولا أخرتني إلى أجل قريب
● اصطلاحات را به همراه مثال تعریف کنید. الف) لام التبليغ ب) لام التقوية
● فرق اكلت كل رغيف لزيد با اكلت كل رغيف زید چیست؟
● نوع (لا) را در موارد زیر بنویسید. الف) لا تثريب عليكم اليوم ب) تعزّ فلا شيئ على الارض باقيا ج) لا لغو فيها و لا تأثيم د) لا تنسوا الفضل بینکم
● برای بطلان كلام قائلين به إفاده لو، امتناع شرط و جواب، را به آیه شریفه «و لو أننا نزلنا اليهم الملائكة و كلّمهم الموتی و حشرنا عليهم کل شيء قبلا ما كانوا ليؤمنوا» استدلال شده است چگونگی استدلال به آیه را بنویسید.
● چهار مورد از «لام» های غیر عامل را همراه با مثال بیان کنید.
● "لكن" در چه صورت حرف عطف است؟ شروط آن را با ذکر مثال بنویسید.
● «لا» بعد از واو با چه شرایطی زائده قرار می گیرد؟ در ضمن مثال توضیح دهید.
● «لام » در عبارات زیر به چه معناست؟ الف) أحيوا أهل بيتي ب) أقم الصلاة لدلوك الشمس ج) دعانا لجنبه د) الله جعل لکم من أنفسم أزواجا
● وجوه لای نافیه را با ذکر مثال بنویسید؟
● چهار وجه تخالف لاي نفی جنس با (إن) را ذکر نمائید
● نوع "لام" و معنای آن در آیات مذکوره چیست؟ الف) الحمد لله ب) له ما في السموات و ما في الأرض ج) لينفق ذو سعة د) انّک لعلی خلق عظیم
● چهار فرق "لم" با "لما" را بنویسید؟
● طبق نظر محققين "لو" ماضويه در چه صورت دلالت بر امتناع جواب دارد؟ توضیح دهید.
● یک مقرّب و یک مبعّد برای وجود "لو" مصدريه بنویسید؟
● در این امثله "لو" از کدام قسم می باشد؟ الف) و لو ترى اذ وقفوا على النار ب) ولو كنا صادقين ج) أعطها و لو خاتما من حديد د) لو تنزل عندنا فتصيب خيرا
● در این امثله "لولا" از کدام قسم می باشد؟ الف) لولا انتم لكنا مومنین ب) لولا أخرتنی الی اجل قريب ج) لولا تستغفرون الله د) لولاک یا علی ما عرف المومنون بعدی
● اولا: لام مؤذنه یا موطئه چه لامی است؟ ثانيا: مواضع دخول لام زائده را بنویسید؟
● نوع "لام" در دو عبارت "ما منعک الا تسجد - لئلا يعلم أهل الكتاب) چه نوع (لائی) است؟ ثانيا: آیا می توان (لا) را از عبارت " أغضبت من لا شي" حذف کرد؟ چرا؟
● لو شرطيه ماضويه دارای امتناع است آن را با مثال توضیح دهید.
● شرائط لا عاطفه را با مثال بیان نمائید.
● چهار مورد لام غیر عامل را با مثال بیان کنید.
● فروق معنوی و لفظی «لا» نفی جنس و شبیه به «لیس» را بیان کنید.
● دوقول در نقش" لكن " و تر کیب جمله مقابل را بیان کنید. (ماقام زيد لكن عمرو)
● سه قول در نقش کلمه زید در جمله و لولا زید لاتینّک» را بیان فرمایید . (به قول مصنف اشاره کنید)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
میم: ما ، متی ، مذ و منذ ، مع ، مَن ، مِن ، مهما
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● نوع «ما» را در هر يك از عبارات زیر بنویسید. الف) ما عندكم ينفد ب) مررت بما معجب لك ج) ما أحسن تواضع الأغنياء للفقراء د) ما لونها
● در هريك از عبارات مذکور معناي «حرف جر» را نوشته و متعلق آن را مشخص کنید. الف) ما أفسد الأمل للعمل ب) ما جاءني من رجل ج) کتبته لخمس خلون د) أروني ماذا خلقوا من الأرض
● در آیه شریفه «قليلا ما يؤمنون» دو وجه ترکیبی کلمه «قليلا» را با توجه به نافیه بودن «ما» نوشته و مطابق با هر وجه، ترجمه کنید.
● نوع و نقش کلمه «من» را در عبارات مذکور بنویسید. الف) «يدخل من يشاء في رحتمه» ب) «من يؤمن بربه فلا يخاف بخسا و لا رهقا» ج) «قالوا يا ويلنا من بعتنا من مرقدنا» د) «رُبّ من أنضجتُ غيظا قلبه»
● معنای «ما» را در جملات مذکوره بنویسید. الف) كلما أضاء لهم مشوا فيه ب) و ما تفعلوا من خير يعلمه الله ج) إنما الله إله واحد د) أما انت منطلقا انطلقت
● در جمله «من یکرمنی أكرمه» برای «من» چهار وجه ذکر شده است. الف) وجوه مختلف «من» را ذکر کرده و جمله را ترکیب کنید. ب) اعراب فعل مضارع در هر یک از معانی چهار گانه «من» چگونه است؟
● فرق بين تنصیص در عموم و تاکید در عموم در معانی "من" را به همراه مثال توضیح دهید .
● شروط زائده واقع شدن "من" را بیان کنید.
● در آیه شریفه "ما يودّ الذين من أهل الكتاب و لا المشرکین ان ينزل عليكم من خیر من ربكم ، معانی "من" را بیان کنید .
● در آیه شریفه « ماذا ينفقون قل العفو(بالرفع)» بهترین وجه ترکیبی را با ذکر دلیل بنویسید.
● فرق بين «من» در عبارت «ماجاءنی من رجل» با «ما جاءنی من دیار» را بررسی کنید.
● شرایط زائد واقع شدن «مِن» را با یک مثال توضیح دهید.
● نوع و معنی "مذ و منذ" را در مثال های مذکور مشخص کنید الف) ما ضربته مذ ثلاثة أيام ب) ما اکرمته منذ يوم الجمعة ج) ما نصرته منذ يومان د) ما رأيته مذ يومنا
● نوع «ما» را در مثالهای مذکور مشخص نمائید الف) انكم و ما تأملون من هذه الدنيا أثویاء مؤجلون ب) دققته دقا نعمّا ج) فما استقاموا لكم فاستقيموا لهم د) ربما يود الذين كفروا
● وجوه استعمال "ماذا" را بیان نمایید.
● وجه أرجح در آیه ی شریفه "يسالونک ماذا ينفقون قل العفو" فيمن رفع " العفو" کدام است؟ چرا؟
● نوع "ما" را در آیات شریفه بیان نمایید. الف) فناظرة بم يرجع المرسلون ب) ضاقت عليهم الأرض بما رحبت ج) أن ما يدعون من دونه هو الباطل د) فبما رحمة من الله لنت لهم
● در آیه شریفه (مهما تأتنا به من آية لتسحرنا بها) الف) از نظر ابن هشام مهما چه نوع کلمه ای است؟ چرا؟ ب) نقش ترکیبی "مهما" و "من آية" را بیان نمایید.
● معنای «مِن» در آیات زیر چیست؟ الف) و يوم نحشر من كل أمة فوجا ممن يكذب ب) فويل للقاسيه قلوبهم من ذكر الله ج) أرونی ما ذا خلقوا من الارض
● وجوه ترکیبی «ما» در آیه شریفه «ما أغنى عنه ماله و ما كسب» را نوشته و مطابق با آن آیه را ترجمه کنید.
● شرائط «مِن زائده» را با ذکر مثالی بنویسید.
● احتمالات مطرح شده در رابطه با دو کلمه (ما) را در آیه شریفه: «ما أغنى عنه ماله و ما کسب» نوشته و مطابق با آن آیه را ترجمه کنید.
● چگونگی دلالت من زائده بر تنصيص بر عموم در «ما جائنی من رجل» و تأكید عموم در «ما جائنی من احد» را توضیح دهید.
● نوع کلمه (من) را در دو مثال همراه با ذکر دلیل بنویسید. الف) ربّ من انضجت غيظا قلبه ب) مررت بمن معجب لك
● در مثال زیر معنای «من» را بیان کنید. الف) هل ترى من فطور ب) أرضيتم بالحيوة الدنيا من الاخرة ج) مما خطيئاتهم أغرقوا د) منهم من كلم الله
● احتمالات مطرح شده در «ما»ی اول و دوم در آیه شریفه «ما أغنى عنه ماله و ما کسب » را بنویسید.
● وجوه ترکیبی «من ذا» را بنویسید و فرق آن را با «ما ذا» بیان کنید.
● انوع « مِن » در حديث « انت أخي و وصی و خلیفتی من بعدی » را بررسی و قول حق را بیان کنید.
● ترجمه آیات مذکور را با ملاحظه نوع «ما » بنویسید. الف) وضاقت عليكم الأرض بما رحبت ب) فما استقاموا لكم فاستقيموا لهم ج) وما تفعلوا من خير يعلمه الله د) ما منعك أن تسجد لما خلقت بيدي
● وجوه ۲ گانه "ماذا" را بنویسید؟
● وجوه ۴ گانه من در "من يكرمني اكرمه" را بنویسید؟
● من جاره در این امثله به چه معناست؟ الف) ينظرون من طرف خفي ب) ما ترى في خلق الرحمن من تفاوت ج) أرضيتم بالحياه الدنيا من الأخره د) مهما تأتنا به من آیه
● با توجه به شعر " متی تردن يوما سفار تجدبها / اديهم یرمي المستجيز المعورا " أولا: آیا "یوما" می تواند بدل از "متی" باشد، چرا؟ ثانيا: أيا (يوما) می تواند ظرف برای (نجد) باشد چرا؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
نون: ن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● موارد تنوین ضرورت چیست؟ نظریه مصنف را بنویسید ؟
● انواع تنوين عوض را نام برده و برای هر کدام مثال بزنید؟
● تاکید به نون را در انواع فعل مضارع توضيح دهيد؟
● حرف جواب متناسب با مثالهای مذکور را در تصدیق و تكذيب بیان کنید. الف) ما قام زید ب) أ لم يقم زید ج) قام زید د) أقام زید
● نوع تنوین کلمات زیر را بیان کنید. الف) جوار ب) سیبویه ج) مسلمات د) يومئذ
● چهار قسم از اقسام تنوین را همراه با مثال بنویسید.
● نام دیگر نون وقایه چیست ؟ و بر چه چیزهایی داخل میشود؟
● براي تصديق و تکذیب هر يك از دو مثال «قام زید» و «ما قام زید» چه حرف جوابي استفاده ميشود؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
هاء: ه ، ها ، هل ، هو
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● هر یک از آیات مذکوره بیان گر کدام فرق بین همزه و هل می باشد؟ الف) فهل يهلك إلا القوم الفاسقون ب) أبشرا منّا واحدا نتّبعه ج) هل أتى على الإنسان حين من الدهر د) هل لم يقم؟
● چهار فرق بين هل و همزه استفهام را بنویسید.
● اگر هل در آیه « هل جزاء الإحسان الا الاحسان» دلالت بر معنای نفی می کند ، پس چه فرقی بین هل و همزه در دلالت بر انکار وجود دارد؟
● دلایل تمام التصدير بودن همزه را به همراه مثال بنویسید.
● موارد دخول های تنبیه را بنویسید؟
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
واو: و ، وا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● اقسام واوی که اسم بعد از آن مجرور واقع می شود را با ذکر مثال بنویسید.
● لو شرطيه ماضويه دارای امتناع است آن را با مثال توضیح دهید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
یاء: ی ، یا
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● خصوصیات یاء نداء را بنویسید ؟
● ویژگیهای «یا» حرف نداء را بیان کرده و نظر مصنف در رابطه با نصب منادی را بنویسید.
● وجوه احتمالی «یا» را در آیات شریفه « ألا يا أسجدوا» و «ياليتني معهم فافوز» بنویسید.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
باب رابع: مبتدا و خبر ، فاعل و مفعول ، عطف بیان و بدل ، اسم فاعل و صفت مشبهه ، مسوغات ابتدا به نکره ، اقسام عطف ، لازم و متعدی و ...
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
● چهار مورد از تفاوت هاي عطف بیان و بدل را بیان کنید.
● هریک از آیات مذکوره به کدام فرق بدل و عطف بیان اشاره دارد؟ الف) بالناصية ناصية كاذبة ب) إتّبعوا المرسلين إتّبعوا من لا يسالكم أجرا ج) و تری کل امة جاثية كل أمة تدعى الى كتابها د) من يفعل ذلك يلق أثاما يضاعف له العذاب
● در آیه شریفه «و ما اهلكنا من قرية الا و لها كتاب معلوم» الف) مسوغ آمدن حال از نکره چیست؟ ب) آیا «واو» می تواند وصفيه باشد؟ چرا؟
● در آیات مذکوره منصوبات و نوع آنها را مشخص کنید. الف) من يضلل الله فلا هادي له ب) أيان يبعثون ج) فأى آيات الله تنکرون د) و تنحتون الجبال بيوتا
● حكم عطف جمله اسمیه بر فعلیه را به همراه یک مثال بنویسید.
● در آیات مذکوره موارد خواسته شده را به همراه رابط آنها مشخص کنید. الف) فمن يكفر بعد منكم فإني أعذبه (جواب شرط) ب) و اتّقوا يوما لاتجزي نفس عن نفس شيئا (صفت) ج) ترى الذين كذبوا على الله وجوههم مسودة (حال) د) قتل أصحاب الأخدود النار ذات الوقود (بدل)
● فرقهای حال و تمییز را به همراه مثال برای هر مورد بیان کنید (چهار مورد)
● به‌سوالات پاسخ دهید الف) " زيد في رزق عمرو عشرون دينارا " آیا نصب دادن به «عشرون» جایز است؟ ب) "عمرو زيد في رزقه عشرين دينارا" نائب فاعل "زید" چیست؟ ج) "هند قام عمرو أخوها" نقش «أخوها» چیست؟ د) "یا سعیدُ کرز" نقش "کرز" را مشخص کنید.
● دو مورد از مواردی را که حال به صورت ملازمه به کار می رود همراه با مثال بنویسید.
● نوع حال در آیات شریفه مذکوره چیست؟ الف) «هذا بعلي شیخا ب) ولى مدبرا ج) فتمثّل لها بشرا سویّا د) قائما بالقسط
● در عبارات زیر رابط جمله خبر به مبتدا (المبتدأ في الحال أو في الأصل) چیست؟ الف) السمن منوان بدرهم ب) لا أرى الموت يسبق الموت شيء ج) و الذين كذبوا بآياتنا و استكبروا عنها أولئك أصحاب النّار د) هي شاخصه أبصار الذین كفروا
● برای هر یک از چهار مورد مذکور (موصوف لفظی، تقدیری، معنوی و اراده حقیقت) یک مثال بزنید.
● در هر یک از موارد زیر، مضاف، چه چیزی را به سبب اضافه کسب کرده است؟ الف) قطعت بعض أصابعه ب. علمت أبو من زید؟ ج. لم يمنع الشرب منها غير أن نطقت د. مررت بالرجل الحسن الوجه
● تابع در هر یک از مثال های مذکور، بدل است یا عطف بیان؟ چرا؟ الف) يا سعید کرز ب) هند قام عمرو أخوها
● مسوغ ابتدا به نکره در هر یک از موارد مذکور چیست؟ (نظر مصنف) الف) خرجت فإذا أسد بالباب ب) قائم الزيدان ج) أما في الدار رجل د) إن مضى عير فعير في الرباط
● آیا مفعول مطلق می تواند مجرور "من" زائده باشد؟ چرا؟ بقیه مفاعیل چطور؟ توضیح دهید.
● ترکیب کنید. الف: احسن بزید (براساس نظر جمهور) ب: كفى بالله شهيدا (بر اساس نظر ابن هشام)
● چرا استعمال صفت مشبهه در مثال های «زید وجهَه حسن» و «زید حسن في الحرب وجهه» غلط است؟
● برای هریک از مسوغات ابتدا به نكره مذکوره مثال بزنید. الف) أن يكون خبر النكرة ظرفا مختص ب) أن تكون النكرة عامة بذاتها ج) أن تقع النكرة في أول جملة حالية د) العطف بشرط كون المعطوف مما يسوّغ الابتداء به ه) أن تكون النكرة في معنى الفعل
● شاهد لفظیه بودن اضافه در آیه شریفه و هديا "بالغ الكعبة" و معنویه بودن اضافه در آیه شریفه و الحمدلله رب العالمين "مالک یوم" الدین چیست؟
● در هر یک از موارد مشخص شده، مضاف چه چیزی را به واسطه اضافه کسب کرده است؟ الف) و تلتقطه "بعض السيارة" ب) علمنا "أبو من" على؟ ج) و سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون د) تؤتي أكلها كل حين ه) مررت بالرجل الحسن الوجه
● مسوغ ابتدا به نکره در مثال های مذکوره چه می باشد؟ الف) أمر بمعروف صدقة ب) أ إله مع الله ج) قطعت الصحراء و دليل يهدینی د) سلام على آل ياسين
● چرا در مثال ألف عطف بر لفظه و در مثال ب عطف بر محل جایز نیست؟ الف) ماجاءنی من امرأة و لا زيد ب) هذا ضارب زيدا و أخيه
● چهار مورد از مواردی که ضمیر بر متأخر لفظی و رتبی عود می کند را بیان کنید. الف) مقصود از «کالمعرفه» چیست؟ ب) دو شرط خود ضمیر فصل را بیان کنید.
● «دو عامل متنازع» و «اسم متنازع فیه» و رابطه دو عامل را در دو آیه شریفه تعیین کنید. إنه كان يقول سفيهنا على الله شططا يستفتونك قل الله يفتيكم في الكلالة
● تضمین چیست؟ و چه فرقی با سائر معديات دارد؟
● کلمات مذکور را تجزیه کنید. طباقا - تری - حسیر - مكبّا
● نقش ترکیبی کلمات مشخص شده را بنویسید. سخرها عليهم "سبع" ليال و ثمانية أيام "حسوما " فترى القوم فيها "صرعی" كانهم اعجاز نخل "خاوية"
● در آیه شریفه جملات را مشخص نموده و نقش ترکیبی آنها را بنویسید. (۴ جمله) و ان یکاد الذين كفروا لیزلقونک بابصارهم لمّا سمعوا الذكر و يقولون أنه لمجنون
● فوائد ضمیر فصل (عماد) را نوشته، برای یک مورد آن مثال ذکر کنید.
● مسوغ را در مثال ها مشخص کنید. الف) غیرک لايجود ب) أجل مسمى عنده ج) هل رجل في الدار د) خرجت فإذا أسد أو رجل بالباب
● در آیه شریفه « و قالوا لو کنّا نسمع أو نعقل ما كنّا في أصحاب السعير» جملات را مشخص نموده و نقش ترکیبی آنها را بنویسید (۴ جمله)
● قواعد صرفی اجراء شده در این کلمات را بیان کنید. الف) لاترجون ب) إتقوا
● نقش ترکیبی کلمات مشخص شده را بنویسید «قل أرأيتم إن أصبح "ماؤکم" "غورا" "فمن" يأتيكم "بماء" معين»
● در دو مثال مذکور چرا عطف بر محل جایز نیست؟ توضیح دهید. الف) هذا ضارب زيدا و أخيه ب) إن زيدا قائم و عمرو
● فوائد سه گانه ضمير فصل را بر آیه شریفه «اولئک هم المفلحون» تطبیق دهید.
● نوع رابط جمله خبریه را در هریک از موارد زیر بیان کنید. الف) ألحاقة ما الحاقة ب) قل هو الله أحد ج) زيد يقوم عمرو إن قام د) فإذا هي شاخصة أبصار الذين كفروا
● آیه را ترجمه و منصوبات آن را همراه با نوع آن مشخص کنید. «ثم ارجع البصر كرتين ينقلب اليك البصر خاسئا و هو حسير»
● اشکال نسبت به مثال «جاء زيد و الشمس طالعة» را توضیح داده و یک پاسخ از پاسخهای نحويّون نسبت به آن را بنویسید.
● « ان "اغدوا" على "حرثکم" ان کنتم "صارمین" » نکات صرفی و نحوی کلمات مشخص شده در آیه را بنویسید.
● «"فاما" من أوتي كتابه بيمينه فيقول "هاؤم" اقرءوا "كتابيه"» كلمات مشخص شده را تجزیه و ترکیب کنید.
● شاهد مثال در عبارات را توضیح دهید. الف) لأصلّبنكم في جذوع النخل ب) انها لأبل ام شاه ج) ان نفعت الذكرى د) و انطلق الملا منهم أن امشوا
● آیه شریفه «و ان كلا لما ليوفينه» را ترجمه و ترکیب کنید.
● تجزیه کلمات زیر را بنویسید و الف) مهطعين ب) مهین ج) مدرار د) مُلاق
● آیه شریفه را ترکیب کنید: « و الملك على أرجائها و يتحمل عرش ربك فوقهم يومئذ ثمانية يومئذ تعرضون لا تخفى منكم خافية »
● معانی کلمات مذکور را بنویسید الف) يخوضوا ب) حُسوما ج) أثيم د) وفضون
● در موارد مذکور مضاف از مضاف اليه چه کسب کرده است؟ الف) ثانی عطفه ب) تؤتي أكلها كل حين ج) انارة العقل مکسوف بطوع هوی د) و سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون
● لازم و متعدی را در مثال های زیر مشخص کرده و توضیح دهید. الف) أغد البعير ب) کسرته فانكسر ج) جالست د) اذاعوا به
● چهار مورد از اموری که رابط برای مبتدا قرار می گیرند را با مثال بیان کنید.
● مسوّغ را در مثال های مذکور مشخص کنید الف) رجیل جائنی ب) غیرک لا يجود ج) قول معروف و مغفرة خير من صدقة يتبعها أذى د) شجرة سجدت
● شاهد مثال « جاء زيد و الشمس طالعة » را توضیح دهید.
● آیا عطف بر دو معمول دو عامل جائز است؟ در ضمن مثال توضیح دهید.
● «كلا انها لظى، نزاعة للشوی» آیه شریفه را ترکیب و ترجمه نمایید.
● وجوه ترکیبی «فقليلا ما يؤمنون» را بنویسید (دو مورد با ترجمه هر کدام)
Comments
این فیلد برای هدف اعتبار سنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند .
error:
Content is protected !!
دانش پژوه گرامی
به زودی مطالب مربوط به این قسمت بارگذاری خواهد شد.
با تشکر از همراهی شما
